Άρθρα

Σεμινάριο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας για τις “ΔΥΣΚΟΛΕΣ” ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (τραύμα, θύτες και άσκηση βίας, εξαρτήσεις, πένθος).

το πρώτο εκπαιδευτικό τριήμερο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας για τη χρονιά 2010-2011 θα γίνει στη Θεσσαλονίκη στις 19-21 Νοεμβρίου

Το θέμα του εκπαιδευτικού τριημέρου είναι:  «Η Αφηγηματική Προοπτική στις “ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ”  στην Ψυχοθεραπεία (τραύμα, θύτες και άσκηση βίας, εξαρτήσεις, πένθος)» (19 Νοεμβρίου: ανοιχτή εκδήλωση, 20  Νοεμβρίου – 21 Νοεμβρίου: εκπαιδευτικό σεμινάριο).

Συγκεκριμένα το τριήμερο περιλαμβάνει:

Α. Ανοιχτή διάλεξη με θέμα: «Η αντιμετώπιση “δύσκολων” καταστάσεων στην Αφηγηματική θεραπεία: βασικές αρχές και πρακτικές» , την Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010, 7.00 μ.μ -9.30 μ.μ.., στο Αμφιθέατρο Τοπογράφων στο Πολυτεχνείο, Θεσσαλονίκη.

Ο John Stillman θα παρουσιάσει τις πρωτότυπες ιδέες της Αφηγηματικής Θεραπείας που  κινητοποιούν τους ανθρώπους που βιώνουν ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις  για το ξεπέρασμα των προβλημάτων και την προώθηση προτιμώμενων κατευθύνσεων ζωής.

Η εκδήλωση είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό.

Β. Διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο Αφηγηματικής Θεραπείας με θέμα: «Η Αφηγηματική Προοπτική στις “ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ”  στην Ψυχοθεραπεία (τραύμα, θύτες και άσκηση βίας, εξαρτήσεις, πένθος)» στις 7 Μαΐου και 8 Μαίου 2010.

Το σεμινάριο θα συντονίσει ο Αμερικάνος θεραπευτής, εκπαιδευτής-επόπτης, ερευνητής και συγγραφέας JOHN STILLMAN. Στο σεμινάριο θα έχουμε την ευκαιρία, πέρα από τη διαπραγμάτευση του θέματος, να γνωρίσουμε και τη θεραπευτική χρήση εργαλείων όπως ο πηλός, η εικονογράφηση και ο πίνακας (!!!).

Το σεμινάριο απευθύνεται σε φοιτητές και επαγγελματίες ψυχοκοινωνικών επαγγελμάτων.

Για κράτηση θέσεων και μειωμένη τιμή στο σεμινάριο θα χρειαστεί να προπληρώσετε προκαταβολή 50 ευρώ μέχρι την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου.

Όσες και όσοι συμμετάσχουν στο σεμινάριο θα λάβουν ηλεκτρονικά πριν τη διενέργειά του ενημερωτικό υλικό για βασικές ιδέες της Αφηγηματικής Θεραπείας (που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως υλικό προετοιμασίας για το σεμινάριο).

Ο JOHN STILLMAN είναι κλινικός κοινωνικός λειτουργός στο Κέντρο θεραπείας Kenwood (Kenwood Therapy Center) στη Μιννεάπολη, στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιεί την αφηγηματική θεραπεία στην εργασία του με παιδιά, εφήβους και ενηλίκους που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων.

Έχει εκπαιδευτεί από τον ίδιο το Michael White και ήταν μέλος του πρώτου διεθνούς μεταπτυχιακού προγράμματος που προσφέρθηκε από το Dulwich Centre στην Αδελαίδα της Αυστραλίας, το 2002. Είναι μέλος του διεθνούς εκπαιδευτικού προσωπικού του Dulwich Centre και έχει παράσχει εκπαιδευτικά σεμινάρια Αφηγηματικής Θεραπείας στην Αυστραλία, το Μπαγκλαντές, το Μεξικό, τη Ρωσία, τη Σιγκαπούρη και τις ΗΠΑ. Το βιβλίο του “Narrative Therapy Trauma Manual: A Principle–Based Approach” («Εγχειρίδιο Αφηγηματικής Θεραπείας για το Τραύμα: Μία προσέγγιση βασισμένη σε αρχές») χρησιμοποιείται στην έρευνα στις ΗΠΑ.


Πληροφορίες για το σεμινάριο: Αδάμ Χαρβάτης

Ψυχολόγος MSc, PhD

Τηλ. 6974-361096

Μail: adamharvatis@gmail.com

Εγγραφή μέχρι Παρασκευή 12 Νοεμβρίου:

180 € (για επαγγελματίες)

130 € (για φοιτητές/τριες)

Κατάθεση προκαταβολής 50 € στην τράπεζα

Εγγραφή μετά την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου:

200 € (για επαγγελματίες)

150 € (για φοιτητές/τριες)

Παρακαλούμε μετά την πληρωμή στην τράπεζα αποστείλατε στο παραπάνω e–mail αίτηση με τα στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο, επάγγελμα, φορέα από τον οποίο προέρχεστε – εφόσον δεν είστε ιδιώτης- καθώς και διεύθυνση, ΠΟΛΗ, τηλέφωνο και e-mail).

Αριθμ. Λογαρ. Τράπεζας:

EUR 5276-041172-065 Τράπεζα Πειραιώς

*SOS. Παρακαλούμε αναγράψτε στο καταθετήριο το όνομά σας

Λίγα λόγια για το σεμινάριο:

«Η αφηγηματική θεραπεία επιδιώκει να είναι μία κατεύθυνση στη συμβουλευτική και στην κοινοτική εργασία η οποία είναι πλήρης σεβασμού και η οποία δεν δημιουργεί ενοχή, μια κατεύθυνση η οποία βάζει στο επίκεντρο τους ανθρώπους ως ειδικούς για την ίδια τους τη ζωή…. με ικανότητες, αξίες και πεποιθήσεις που θα τους βοηθήσουν να αλλάξουν τη σχέση τους με τα προβλήματα στη ζωή τους.» (Morgan, 2000),

Η Αφηγηματική Θεραπεία είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση εργασίας με τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα δύσκολες και προκλητικές καταστάσεις. Οι Αρχές της Αφηγηματικής Θεραπείας βοηθούν το/τη θεραπευτή/τρια να ρωτήσει τον/την ενδιαφερόμενο/η σε τι δίνει αξία στη ζωή, πώς αυτό επηρεάζεται από την προβληματική κατάσταση και τι είδους δράση θέλει να αναλάβει.

Αυτές οι αρχές αναδεικνύουν την ικανότητα του προσώπου να κάνει επιλογές στη ζωή του. Επίσης επιτρέπουν την παρουσία στη θεραπεία και άλλων προσώπων που μπορούν να βοηθήσουν τον/την ενδιαφερόμενο/η να θυμηθεί τι είναι αυτό που θεωρεί πολύτιμο για τη ζωή του/της και πώς το επιδιώκει. Επίσης οι αρχές αυτές δημιουργούν τους όρους για την εξέταση της επίδρασης κοινωνικών μηνυμάτων, πολιτιστικών πρακτικών και κοινωνικών νορμών.

Στο σεμινάριο θα παρουσιαστούν επτά αρχές της αφηγηματικής θεραπείας. Αφού υπάρξει μία αρχική κατανόηση των αρχών αυτών, θα εφαρμοστούν σε προκλητικές καταστάσεις όπως τραύμα, θρήνος, εξαρτήσεις και άσκηση βίας. Οι συμμετέχουσες/οντες θα μπορέσουν να αποκτήσουν πρακτικές δεξιότητες και ένα σύνολο αρχών που θα τους βοηθήσουν σε μελλοντικές θεραπευτικές συζητήσεις.

Στο σεμινάριο θα παρουσιαστούν:

  • Οι Επτά Αρχές της Αφηγηματικής Θεραπείας

  • Χρήση του πηλού για τη διαπραγμάτευση προκλητικών προβλημάτων

    Χρήση ενός εικονογραφημένου εγχειριδίου για τη χρήση των αφηγηματικών αρχών

Χρήση του πίνακα για την εξωτερίκευση της θεραπευτικής διαδικασίας και τη μείωση της σύγκρουσης

Συνεντεύξεις με τους/τις συμμετέχοντες/ουσες και παρουσίαση παραδειγμάτων θεραπευτικών συζητήσεων.


  • Στο σεμινάριο θα υπάρχει μετάφραση στα ελληνικά.(παρακαλούμε ενημερώστε μας έγκαιρα για τις ανάγκες μετάφρασης που έχετε ώστε να φροντίσουμε να υπάρχει άνθρωπος που θα κάνει παράλληλη μετάφραση για εσάς)

    Θα δοθεί στους συμμετέχοντες βεβαίωση από το Κέντρο Dulwich Αφηγηματικής Θεραπείας της Αυστραλίας.

    Σάββατο: 11.00 π.μ. – 7.00 μ.μ.

    Κυριακή 10.00 π.μ. -5.00 μ.μ.

    Κτίριο Τοπογράφων


Μεταστρουκτουραλισμός & Θεραπεία

Μεταστρουκτουραλισμός & Θεραπεία – περί τίνος πρόκειται;

συντονισμός: Leonie Thomas

Παραθέτω μια μετάφραση που έκανα πρόσφατα, σε άρθρο της Leonie Thomas, για την επίδραση του μεταστρουκτουραλισμού (poststructuralism), δηλαδή των μεταμοντέρνων ιδεών στον κόσμο και την πρακτική της ψυχοθεραπείας. Μπορείτε να την κατεβάσετε σε αρχείο pdf στον ακόλουθο σύνδεσμο: thomas – μεταστρουκτουραλισμός και θεραπεία

αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Τεύχος 2 (2002) του International Journal of Narrative Therapy and Community Work.

Η αφηγηματική θεραπεία επηρεάστηκε πολύ από τις μεταστροκτουραλιστικές ιδέες, αν και για πολλές από εμάς, μπορεί να είναι σημαντική πρόκληση να καταλάβουμε πραγματικά τι είναι ο μεταστρουκτουραλισμός! Προσωπικά, έχουμε εκπλαγεί, μας έχει προκαλέσει, μας έχει τσιτώσει μερικές φορές εξουθενώσει το να προσπαθούμε να καταλάβουμε το μεταστρουκτουραλισμό και τι μπορεί να σημαίνει για την πρακτική μας ως θεραπεύτριες.

Αν και είναι πολύπλοκο θέμα, αυτό εδώ είναι ένα σύντομο κείμενο. Εστιάσαμε απλά σε ορισμένες περιοχές και προσπαθήσαμε να προσφέρουμε μερικές απαντήσεις σε συχνά ερωτήματα. Δεν υπονοούμε ότι αυτές είναι οι σωστές ή οι μόνες απαντήσεις, ελπίζουμε απλά ότι θα σας φανούν χρήσιμες. Σίγουρα μάθαμε πολλά συναρθρώνοντάς τες.

Πριν αρχίσουμε θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι προκειμένου να εξηγήσουμε το μεταστρουκτουραλισμό πρέπει να προσπαθήσουμε να δείξουμε πως διαφέρει από το στρουκτουραλισμό. Θέτουμε αυτές τις διακρίσεις μόνο και μόνο επειδή είναι ο μόνος τρόπος που μπορούμε να εξηγήσουμε τις διαφορές. Θέλουμε επίσης να αναφέρουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι στόχος μας να απαξιώσουμε ή να δείξουμε ασέβεια σε αυτούς που προτιμούν να εργάζονται με στρουκτουραλιστικούς τρόπους. Όλοι μας ασχολούμαστε με ιδέες και θεραπευτικές πρακτικές με διαφορετικό τρόπο. Δημιουργούμε μοναδικούς τρόπους της θεραπευτικής πράξης. Εδώ προσπαθούμε μόνο να εξηγήσουμε πως κατανοούμε τις μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες και πως αυτές διαμορφώνουν την δουλειά μας.

  1. Τι είναι ο στρουκτουραλισμός – πως έχει επηρεάσει τον κόσμο της θεραπείας;

Όπως εμείς το καταλαβαίνουμε, υπήρξε μια εποχή, κατά τη διάρκεια αυτού που αναφέρεται ορισμένες φορές ως ‘Επιστημονική Επανάσταση’, όταν διάφοροι άνθρωποι στην Ευρώπη άρχισαν να πιστεύουν ότι το σύμπαν και τα πάντα εντός του μπορούσαν να γίνουν κατανοητά με την ανακάλυψη των νόμων (δομών) που κυβερνούν όλα τα φυσικά φαινόμενα. Η υπόρρητη παραδοχή ήταν ότι υπάρχουν θεμελιώδεις, δομές που δεν υπόκεινται στην αλλαγή οι οποίες κυβερνούν τα πάντα, από τον κόσμο ως την συμπεριφορά των πιο μικρών μορίων. Οι μέθοδοι της επιστημονικής έρευνας αναπτύχθηκαν για να μάθουμε για αυτές τις δομές. Ήταν αποδεκτό ότι η αντικειμενική επιστημονική διερεύνηση θα μπορούσε να παρέχει αξιόπιστη, έγκυρη και καθολικά εφαρμόσιμη γνώση του φυσικού κόσμου. Αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε ορισμένες απίστευτα σημαντικές εξελίξεις στις φυσικές επιστήμες και οι εφευρέσεις και οι τεχνολογίες που προέκυψαν από αυτή έχουν μεταμορφώσει τον κόσμο με πολλούς τρόπους.

Δεν πρέπει να εκπλήσσει ότι αυτές οι “στρουκτουραλιστικές” ιδέες έφτασαν να επηρεάσουν τις κοινωνικές επιστήμες, και οι άνθρωποι από ένα μεγάλο εύρος επιστημονικών κλάδων (ανθρωπολογία, γλωσσολογία, κοινωνιολογία, ψυχολογία, οικογενειακή θεραπεία) ξεκίνησαν να αναζητούν τις υποφώσκουσες εσωτερικές ‘δομές’ των ανθρώπων, των οικογενειών, των κοινωνιών, του πολιτισμού, της γλώσσας, κλπ. Ένα από τα αποτελέσματα της ‘στρουκτουραλιστικής’ προοπτικής στις κοινωνικές επιστήμες ήταν η ενίσχυση της αντίληψης ότι οι άνθρωποι μπορούν να μελετηθούν με τον ίδιο τρόπο που μελετώνται τα αντικείμενα. Αυτό συμπεριλαμβάνει την θέαση των ανθρώπων ως ξεχωριστών, συγκεκριμένων (discrete) ενοτήτων, χωρίς σχέση με άλλους ανθρώπους. Ο στρουκτουραλισμός επίσης υπονοούσε ότι ήταν πιθανό να μελετηθούν οι άλλοι άνθρωποι αντικειμενικά και χωρίς προκαταλήψεις. Αυτοί οι τρόποι θέασης του κόσμος είχαν οδηγήσει σε τόσες πολλές “ανακαλύψεις” στις φυσικές επιστήμες. Αυτές οι ‘στρουκτουραλιστικές’ ιδέες έγιναν πολύ δημοφιλείς. Στην πραγματικότητα, ειδικά στον επαγγελματικό κόσμο, οι ιδέες αυτές έχουν κυκλώσει τον κόσμο και λίγα μέρη υπάρχουν τώρα όπου οι στρουκτουραλιστικές ιδέες δεν έχουν επικρατήσει.

Οι στρουκτουραλιστικές ιδέες σίγουρα επηρέασαν τον κόσμο της θεραπείας. Στην ψυχολογία, η επίδραση των ιδεών αυτών έχει οδηγήσει πολλές από εμάς να πιστέψουμε ότι αν θέλαμε να γνωρίσουμε την “αλήθεια” για ένα πρόσωπο θα έπρεπε να ‘ξεφλουδίσουμε’ τα “επίπεδα” του εαυτού. Ο στρουκτουραλισμός υπονοούσε ότι κάπου στο βάθος, θα μπορούσαμε να βρούμε τον “εσώτερο εαυτό” και επομένως την “αλήθεια” της ταυτότητας του προσώπου. Αυτές οι ιδέες οδήγησαν πολλούς στον κόσμο της θεραπείας να πιστέψουν ότι η “συμπεριφορά” των ανθρώπων οφειλόταν στην επίδραση αυτών των θεμελιωδών δομών. Οι θεραπευτές και άλλοι άρχισαν να αναπτύσσουν ένα ολόκληρο αριθμό τρόπων ερμηνείας της συμπεριφοράς των ανθρώπων σαν να σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τη δράση αυτού του εσώτερου εαυτού, της εσωτερικής ψυχής, ή της εσωτερικής φύσης. Όταν κάποιος δρούσε με επιθυμητούς τρόπους, μπορεί να θεωρείτο ότι η συμπεριφορά αυτή οφειλόταν σε έναν εσώτερο εαυτό που λειτουργούσε καλά. Όταν κάποιος δρούσε με λιγότερο επιθυμητούς τρόπους, μπορεί να θεωρείτο ότι αυτό οφειλόταν σε κάποια διαταραχή, ελάττωμα ή διαστρέβλωση στον εσώτερο εαυτό, στο είναι του.

Η επίδραση του στρουκτουραλισμού μπορεί ακόμα να ιδωθεί σε όλο τον κόσμο της θεραπείας. Ο στρουκτουραλισμός έχει ενθαρρύνει τις θεραπεύτριες και άλλους επαγγελματίες να πιστέψουν ότι είναι ο ρόλος μας να γνωρίζουμε τις συναισθηματικές και ψυχολογικές “αλήθειες” για τα άτομα με τα οποία δουλεύουμε, ότι είναι ο ρόλος μας να μπορούμε να ερμηνεύουμε/ να κάνουμε διάγνωση την συμπεριφορά που επιδεικνύεται σαν να συσχετίζεται με κάποιο τρόπο με την λειτουργία του εσώτερου εαυτού/φύσης/ψυχής του προσώπου, και ότι είναι τότε ο ρόλος μας να αναπτύξουμε μια θεραπεία για κάποια περιγραφή του προσώπου που αφορά.

Προφανώς, το πως το κάνουν αυτό οι θεραπεύτριες και οι ψυχολόγοι διαφέρει σε μεγάλο βαθμό! Το μόνο που κάναμε εδώ είναι να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τι πιστεύουμε ότι σημαίνει ο στρουκτουραλισμός και να αναφέρουμε ορισμένες γενικές τάσεις σε σχέσει με το πως έχει επηρεάσει τον κόσμο της θεραπείας.

  1. Τι είναι ο μεταστρουκτουραλισμός και πως σχετίζεται με τον κόσμο της θεραπείας;

Ο μεταστρουκτουραλισμός είναι ένας τρόπος σκέψης που αμφισβητεί ορισμένες από τις παραδοχές του στρουκτουραλισμού. Οι ρίζες του μπορεί να αναχθούν σε διάφορους Γάλλους φιλοσόφους, όπως τον Michel Foucault και τον Jacques Derrida, και στη συνέχεια έχει επηρεάσει όλα τα διαφορετικά πεδία τα οποία έχει κατακτήσει ο τρόπο σκέψης του στρουκτουραλισμού.

Με σκοπό την προσπάθεια εξήγησης των διαφορών ανάμεσα στο στρουκτουραλισμό και το μεταστρουκτουραλισμό δημιουργήσαμε έναν πίνακα. Στην αριστερή κολόνα περιγράφουμε ορισμένες από τις παραδοχές του στρουκτουραλισμού, στη μεσαία κάποιες από τις παραδοχές του μεταστρουκτουραλισμού, και στην δεξιά έχουμε περιλάβει ορισμένες από τις προ(σ)κλήσεις που θεωρούμε ότι μας απευθύνει ως θεραπεύτριες η μεταδομιστική σκέψη.

Για άλλη μια φορά, οι θεραπευτές ασχολούνται με τις μεταδομιστικές ιδέες με μεγάλη ποικιλία τρόπων. Σε αυτόν τον πίνακα προσπαθήσαμε να χαρτογραφήσουμε μερικές από τις διαφορές ανάμεσα στον δομισμό και τον μεταδομισμό και μερικές από τις προ(σ)κλήσεις που θεωρούμε ότι απευθύνει ο μεταστρουκτουραλισμός στον κόσμο της θεραπείας.

  1. Μόνο την θεραπεία επηρεάζει ο μεταστρουκτουραλισμός ή είναι ένα ευρύτερο φαινόμενο;

Ο μεταστρουκτουραλισμός είναι ένα πολύ διαδεδομένο φαινόμενο! Από τη δεκαετία του 1960 υπήρξε γεωμετρική εξέλιξη στην μεταστρουκτουραλιστική σκέψη σε πολλά διαφορετικά πεδία μέσα στα οποία η κριτική φιλοσοφία, η πολιτισμική ανθρωπολογία, η γλωσσολογία, η λογοτεχνική θεωρία και η κοινωνιολογία. Σχετικές εξελίξεις συμβαίνουν επίσης στα πεδία της τέχνης, της εκπαίδευσης, της αρχιτεκτονικής όπως και των μαθηματικών και της φυσικής.

  1. Πως ταιριάζει ο φεμινισμός με τον μεταστρουκτουραλισμό;

Όπως ο μεταστρουκτουραλισμός αμφισβητεί τα αυτονόητα, ο φεμινισμός αμφισβητεί και προκαλεί τους κυρίαρχους τρόπους της κατανόησης των σχέσεων ανάμεσα στα φύλα και τα αποτελέσματα της πατριαρχίας στις ζωές των ανθρώπων. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές φεμινισμού, ή, στην πραγματικότητα, πολλοί φεμινισμοί. Μερικές μορφές φεμινισμού βασίζονται σε στρουκτουραλιστικές αντιλήψεις και προωθούν ιδέες όπως, για παράδειγμα, της μοναδικής φύσης, ή/και ουσίας, των γυναικών. Άλλες μορφές φεμινισμού, μεταστρουκτουραλιστικοί ή μη-στρουκτουραλιστικοί φεμινισμοί, έχουν αμφισβητήσει την ιδέα του “γυναικείου εαυτού” ή του “ανδρικού εαυτού”, και έχουν προτείνει απεναντίας την ύπαρξη πολλών θηλυκοτήτων ή ανδρισμών. Έχουν αναζητήσει επίσης τις ιστορίες του πως οι τρόποι ύπαρξης των γυναικών έχουν δημιουργηθεί σε συγκεκριμένα πλαίσια πολιτισμού, κοινωνικής τάξης, φυλής, σεξουαλικότητας και άλλες σχέσεις εξουσίας.

Ο Στρουκτουραλισμός θεωρεί…
Ο σκοπός της έρευνας είναι η αναζήτηση “βαθιών δομών” ή “αληθειών με ουσία” για του ανθρώπους
Μια τέτοια έρευνα για “βαθιές δομές” ή “αλήθειες με ουσία” μπορεί να είναι αντικειμενική
Η “βαθιά δομή” (πχ ο εσώτερος εαυτός) δίνει σχήμα στη ζωή
Οι ιδέες, τα προβλήματα, οι ποιότητές μας, συνδέονται με κάποιον εσώτερο εαυτό
Οι ταυτότητές μας είναι παγιωμένες και ουσιώδεις – μπορούν να βρεθούν στον εσώτερο εαυτό μας
Οι ταυτότητές μας έχουν πάντοτε συνέπεια

Ο μεταστρουκτουραλισμός θεωρεί…
Είναι σημαντικό να εστιάσουμε την προσοχή μας στις πραγματικές συνέπειες της διαδικασίας αναζήτησης των “βαθιών δομών” ή των “αληθειών με ουσία”. Μια από αυτές τις συνέπειες στα επαγγέλματα της υγείας ήταν η ανάπτυξη διαφόρων νορμών και ιδεών για το πως πρέπει να είναι οι ζωές των ανθρώπων προκειμένου να είναι υγιείς.
Τι ψάχνουμε, τι πιστεύουμε και από που προερχόμαστε θα διαμορφώσουν το πως ψάχνουμε και τι θα βρούμε.
Η γλώσσα και η χρήση της γλώσσας έχει έναν ουσιαστικό ρόλο στην διαμόρφωση της ζωής. Αυτό που λένε και κάνουν οι άνθρωποι και το πως σχετιζόμαστε μεταξύ μας διαμορφώνει τη ζωή. Τα νοήματα που δίνουμε στα γεγονότα της ζωής μας, και το πως τα οργανώνουμε σε ιστορίες για εμάς και τους άλλους ανθρώπους, δίνει σχήμα στη ζωή.
Οι ιδέες, τα προβλήματα, οι ποιότητές μας είναι όλα προϊόντα του πολιτισμού και της ιστορίας μας. Έχουν δημιουργηθεί διαχρονικά και σε συγκεκριμένα πλαίσια.
Οι ταυτότητές μας συνεχώς δημιουργούνται σε σχέση με άλλους, με τους θεσμούς και με ευρύτερες σχέσεις εξουσίας.
Οι ταυτότητές μας κατασκευάζονται, και συνεχώς φτιάχνονται, από πολλές (μερικές φορές αντιφατικές) ιστορίες.

Η μεταστρουκτουραλιστική σκέψη μας προ(σ)καλεί…
Να βοηθήσουμε τους ανθρώπους (όπου είναι σχετικό) να σταματήσουν να μετρούν τις ζωές τους με βάση αυτό που ορισμένες κοινωνικές νόρμες ορίζουν πως πρέπει να είναι.
Να αμφισβητούμε την “αντικειμενικότητα” του θεραπευτή, την “αυθεντία” και τις “πρακτικές ερμηνείας” του.
Να αμφισβητούμε τις αυτονόητες ιδέες και παραδοχές που μπορεί να υποστηρίζονται μέσα στη γλώσσα που χρησιμοποιούμε στη θεραπεία.

Να προσέχουμε πως οι ιστορίες, οι τελετουργίες και άλλες επιτελεστικές απόψεις έχουν συνάφεια με την κατανόηση της πορείας της θεραπείας.
Να εξωτερικεύουμε ιδέες, προβλήματα και ποιότητες σε θεραπευτικές συζητήσεις.
Να παίρνουμε στα σοβαρά πως κάθε θεραπευτική συζήτηση θα διαμορφώσει την ταυτότητα (σε κάποιο βαθμό) και του προσώπου που συμβουλεύεται τη θεραπεύτρια και της θεραπεύτριας.

Να εξετάζουμε καλά πως μπορούμε να εισάγουμε επαινετικούς μάρτυρες (appreciative witnesses) στην δουλειά που γίνεται στο χώρο θεραπείας.

Να αναπτύξουμε πρακτικές λογοδοσίας (accountability practices) για να ελέγχουμε τις πραγματικές συνέπειες των θεραπευτικών συζητήσεων στα άτομα που μας συμβουλεύονται.
Να εξετάζουμε πως οι ιστορίες των ζωών μας διαμορφώνουν τις ζωές μας και πως η θεραπεία μπορεί να ενεργοποιήσει την πλούσια περιγραφή των προτιμώμενων ιστοριών ταυτότητας.

  1. Ο μεταστρουκτουραλισμός είναι πάντα δύσκολος να τον καταλάβω; αν ναι, γιατί;

Ο μεταστρουκτουραλισμός δεν είναι πάντα δυσκολο-κατανόητος, αλλά μερικές φορές είναι! Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους. Μερικές από τις ιδέες έχουν προέλθει από φιλοσόφους και μπορεί να είναι λιγουλάκι δύσκολο να μπεις στον τρόπο γραφής τους και να καταλάβεις όλες τις επιπλοκές αυτού που προσπαθούν να υπονοήσουν. Μερικοί από τους συγγραφείς αυτούς έγραψαν αρχικά σε άλλες γλώσσες, εκτός των Αγγλικών (κυρίως στα Γαλλικά) και έτσι τα γραπτά τους έπρεπε να μεταφραστούν και αυτό δεν βοήθησε απαραίτητα με την ευκολία ανάγνωσης. Αλλά ένας άλλος λόγος γιατί οι μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες είναι μερικές φορές δύσκολο να κατανοηθούν είναι επειδή δεν τις έχουμε συνηθίσει. Οι στρουκτουραλιστικοί τρόποι του σκέπτεσθαι είναι πάρα πολύ κοινοί για περίπου 300 χρόνια και έτσι ο μεταστρουκτουραλισμός μπορεί να φαίνεται πολύ ανοίκειος και μερικές φορές να προκαλεί σύγχυση. Ακόμη περισσότερο, για πολλές από εμάς, μόνο μετά την εισαγωγή μας στον μεταστρουκτουραλισμό αρχίσαμε να σκεφτόμαστε για το στρουκτουραλισμό. Η μάθηση και των δυο πλαισίων για την κατανόηση του κοινωνικού μας κόσμου, και των διαφορών μεταξύ τους, μπορεί να είναι προκλητική. Όπως με το ο,τιδήποτε διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει, η κατανόηση του μεταστρουκτουραλισμού περιέχει την έκταση των μυαλών μας να επεξεργαστούν με τι συμφωνούμε, με τι διαφωνούμε και να καταλήξουμε στη δική μας κατανόηση.

  1. Τι βρίσκετε πιο χρήσιμο στις μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες σε σχέση με τις θεραπευτικές πρακτικές;

Να κάποια από τα πράγματα που ένας αριθμός θεραπευτριών βρίσκουν πιο χρήσιμο στις μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες:

  • Η αντίληψη ότι οι ταυτότητές μας δεν είναι παγιωμένες, ότι είναι συνεχώς στη διαδικασία να δημιουργούνται με βοηθάει να καταλαβαίνω διαφορετικά τι συμβαίνει στο δωμάτιο της θεραπείας. Με κάνει να σκέφτομαι ότι εμείς ως θεραπεύτριες κάνουμε τη δουλειά να βοηθάμε τους ανθρώπους στη δημιουργία και ανα-δημιουργία των ταυτοτήτων τους. Μου αρέσει αυτή η ιδέα.

  • Η ιδέα ότι η ταυτότητα είναι κάτι που δημιουργείται σε σχέση με άλλους ανθρώπους, παρά κάτι εσωτερικό, σημαίνει ότι προσπαθώ τώρα να δημιουργήσω ένα κοινό να παρίσταται στις αλλαγές που κάποιος άνθρωπος κάνει στη ζωή του. Αν αυτό αφορά ανθρώπους που είναι στην πραγματικότητα εντός του δωματίου, ή εμάς να ενημερώνουμε άλλους για αυτές τις εξελίξεις μέσω της γραφής, πάντα σκέφτομαι με ένταση ποιος ή ποια θα ήταν καλό να παρακολουθήσει αυτή τη νέα εξέλιξη!

  • Η αναγνώριση ότι οι ταυτότητές μας δημιουργούνται κοινωνικά σημαίνει ότι τώρα ψάχνω περισσότερο για το πως οι ζωές μας επηρεάζονται από την ιστορία, τον πολιτισμό, το κοινωνικό φύλο, την σεξουαλικότητα, την κοινωνική τάξη και άλλες ευρύτερες σχέσεις εξουσίας.

  • Νομίζω ότι πάντα ήμουν μια θεραπεύτρια που ήμουν ευαίσθητη προς τους ανθρώπους που έρχονταν να με δουν και πάντα προσπαθούσα να ακούσω τι διαφορά κάνει η θεραπεία στις ζωές τους. Τώρα, είμαι ακόμα πιο αποφασισμένη να ελέγχω τα πράγματα στο δωμάτιο της θεραπείας. Δεν νομίζω ότι καταλαβαίνω πλήρως το μεταστρουκτουραλισμό, αλλά μου αρέσει η ιδέα ότι δεν μπορώ να γνωρίζω την αλήθεια για τις ταυτότητες των άλλων ανθρώπων. Αυτό πραγματικά μου ταιριάζει, πάντα μου ταίριαζε. Τώρα έχω απλά ένα διαφορετικό τρόπο να καταλαβαίνω το γιατί.

  • Μέσα από την ενασχόλησή μου με μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες, φτάνω να καταλάβω ότι οι κατανοήσεις μου δεν είναι ποτέ αντικειμενικές, ουδέτερες ή ελεύθερες αξιών. Αυτό με ενθαρρύνει να εξετάσω τις δικές μου προοπτικές και να προλάβω το να επιβάλλω τις ιδέες μου σε άλλους. Με κρατάει σε εγρήγορση και αυτό είναι καλό!

  • Οι μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες με βοηθούν να είμαι συνεχώς προσεκτική για στιγμές, χώρους, γεγονότα, τρόπους ύπαρξης που δεν ταιριάζουν στο “φυσιολογικό”. Τώρα είναι πιο πιθανό να τα τιμήσω. Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε πράγματα που είναι με κάποιο τρόπο επιβλαβή για άλλους ανθρώπους, απλά στις παραξενιές της ζωής. Είμαι έτοιμη τώρα να προσέξω τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι διαπραγματεύονται τις ζωές τους και να εξερευνήσω την ιστορία τους και τι σημαίνουν για τους ανθρώπους. Θεωρώ ότι αυτές είναι πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις.

Τελευταία λόγια

Αυτά είναι όλα! Ελπίζουμε ότι αυτές οι ερωτήσεις και απαντήσεις να ήταν χρήσιμες. Είναι μεγάλο ζήτημα αλλά το βρίσκουμε επίσης πραγματικά συναρπαστικό. Οι μεταστρουκτουραλιστικές ιδέες φαίνεται να ανοίγουν νέες δυνατότητες για δημιουργικές μορφές να ακούμε και να εργαζόμαστε με τους ανθρώπους

Για αυτές τις ερωτήσεις και απαντήσεις

Συλλέξαμε αυτές τις απαντήσεις σε κοινές ερωτήσεις για το μεταδομισμό και τη θεραπεία σε απάντηση συχνών αιτημάτων. Η Leonie Thomas, με τη βοήθεια ανθρώπων από τις εκδόσεις του Dulwich Centre, παρήγαγε τις ερωτήσεις και τις έστειλε σε έναν αριθμό θεραπευτ(ρι)ών. Ένας αριθμός συζητήσεων έγιναν επίσης εδώ στο Dulwich Centre. Οι απαντήσεις συνδυάστηκαν και ένα πρόχειρο άρθρο κυκλοφόρησε σε ευρεία κλίμακα για περαιτέρω συζήτηση και βελτίωση.

Ευχαριστίες

Θα θέλαμε να αναγνωρίσουμε τη συμβολή των ακόλουθων ανθρώπων που συμμετείχαν στην παραγωγή αυτού του άρθρου: Leonie Thomas, Bec Gooden, Gene Combs, Susanna Chamberlain, Michael White, Helen Gremillion & Kiwi Tamasese. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ειδικά τον David Denborough για το ρόλο που έπαιξε στη συνάθροιση αυτών των συμβολών.

Περαιτέρω διάβασμα

Burr, C. (1995) An Introduction to Social Construction, London: Routledge

Foucault, M. (1980) Power/Knowledge: Selected Interviews and other writings 1972-1977 (ed. Colin Gordon), New York: Pantheon

Weedon, C. (1987) Feminist Practice & Poststructuralist Theory, Oxford: Blackwell.

Στην ελληνική γλώσσα ο όρος post-structuralism έχει γνωρίσει ποικίλες μεταφράσεις: “μετα-στρουκτουραλισμός”, “μεταδομισμός”, “μεταμοντερνισμός”, κλπ. Εδω θα προτιμήσουμε τον “μεταστρουκτουραλισμό” ως μετάφραση.

TΙΝΑ, κάτι θα γίνει, θα δεις

Update σημείωση  “Αυτή η προσωπική βιβλιο-κριτική φαίνεται να συγκεντρώνει κάποιο συγκεκριμένο ενδιαφέρον, από επισκέπτ(ρι)ες της ιστοσελίδας που, παροδικά, αναζητούν μόνο αυτή την κριτική και επισκέπτονται μόνο αυτό το άρθρο. Επειδή με ενδιαφέρει το γιατί, παρακαλούνται οι επισκέπτ(ρι)ες να επικοινωνήσουν είτε με σχόλιο στο άρθρο είτε με προσωπικό μήνυμα στην επικοινωνία της ιστοσελίδας” (Γ.Κ.)

Αυτό το κείμενο είναι μια προσωπική κριτική της τελευταίας συλλογής διηγημάτων του Χρήστου Οικονόμου (“Κάτι θα γίνει, θα δεις”: Εκδ. Πόλις, 2010), δημοσιογράφου του Έθνους, μέσα από την ματιά της ΤΙΝΑΣ, δηλαδή του Θατσερικού (και Ρηγκανικού) δόγματος, “There Is No Alternative”. Η βασική θέση της βιβλιοκρισίας αυτής είναι ότι το βιβλίο αυτό χρησιμεύει στην εμπέδωση των επιταγών υποταγής στο νεοφιλελεύθερο δόγμα που δηλώνει ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές στην ηγεμονία, στην Ελλάδα του Μνημονίου και του ΔΝΤ – ότι “η επανάσταση του αυτονόητου” είναι αναγκαία όπως λέει ο Πρωθυπουργός.Δεν προτίθεμαι όμως να μπω σε μια συνωμοσιολογική μελέτη ή σε μια ψυχολογική απόδοση προθέσεων στο συγγραφέα ή στον εκδοτικό του οίκο, γιατί δεν έχω δεδομένα για να τεκμηριώσω έναν τέτοιο ισχυρισμό, πέρα από το ίδιο το βιβλίο.

Η βασική αυτή θέση του κειμένου στηρίζεται σε ένα αξίωμα: ότι ο λόγος (discourse) κάνει πράγματα, παράγει την πραγματικότητα. Αν διαφωνούμε ως εδώ, δεν υπάρχει λόγος να διαβάσετε το υπόλοιπο κείμενο. Από τις προφορικές αφηγήσεις πριν την εμφάνιση της γραφής, από την πρώτη εκτύπωση του Γουτεμβέργιου, όταν οι άνθρωποι επικοινωνούν, μιλούν/γράφουν, περιγράφουν, διαφωνούν, κατασκευάζουν συγχρόνως μια πραγματικότητα, περιγράφουν (επιθυμητούς) τρόπους συμπεριφοράς, αποδέχονται/απορρίπτουν, προτείνουν, νουθετούν. Κατασκευάζουν την ανθρώπινη κοινωνία μέσα από την επικοινωνία τους. Φανταστείτε την τεράστια σημασία που έχει για το σύγχρονο πολιτισμό ένα βιβλίο όπως οι Άθλιοι του Β. Ουγκώ, το “Κεφάλαιο” του Μαρξ, η “Ερμηνεία των Ονείρων”, του Φρόυντ, αλλά και ευπώλητα σημερινά βιβλία όπως ο “Αλχημιστής”, του Π. Κοέλιο.

Ισχυρίζομαι ότι η μεγάλη δύναμη του βιβλίου του Οικονόμου στην εμπέδωση της ηγεμονίας της ΤΙΝΑ είναι οι ήρωες των διηγημάτων του, αφού στην γραφή του επιτελείται η κατασκευή ανθρωπολογικών τύπων, ανθρώπων φτωχών, τσακισμένων, μέσα στην απογοήτευση, χωρίς επιθυμία και δυνατότητα δράσης – ατομικής ή συλλογικής – με μόνο καταφύγιο τη μοιρολατρία και την καρτερία, σε μια ανθρώπινη έρημο των Δυτικών Συνοικιών και του Πειραιά. Ο τύπος αυτός των ηρώων του Οικονόμου εγκαλεί και το αναγνωστικό κοινό, (με την αλτουσεριανή και ψυχαναλυτική έννοια), στην οικοδόμηση και την κατασκευή μιας παρόμοιας υποκειμενικότητας, καθώς διαβάζει, βλέπει, “τα χειρότερα που έχουν έρθει” στην Αθήνα του 2010. Οι ήρωες του Οικονόμου, καθώς περιπλανιούνται στις αντιξοότητες της ζωής της φτωχολογιάς, υπομένοντας εργατικά ατυχήματα, κάρτες, δάνεια, εγκληματικότητα, εκμετάλλευση, ληστείες, την γραφειοκρατία, δυσχερείς ανθρώπινες σχέσεις – αν και με πολύ ωραίο στιλ γραφής, λιτό και περιεκτικό – περιγράφουν τα χειρότερα που περιμένουν το κοινό της βιβλιοφιλίας στην Ελλάδα του ΔΝΤ, ένα κοινό αστικό, με ανώτατη μόρφωση, συνήθως γυναικείου φύλου, σύμφωνα με στατιστικές. Το (εγ)καλούν με δυνατή φωνή: “ΤΙΝΑ, κάνε υπομονή, σκύψε το κεφάλι! Κάτι θα γίνει όμως, θα δεις. Μην απελπίζεσαι και τελείως.” Επιβεβαιώνει ένα παράθεμα από τα τελευταία διηγήματα: “δεν πρέπει να σπαταλάμε τις δυνάμεις μας, είπε στη Νίκη. Είναι θέμα τακτικής, κατάλαβες”. Όπως γράφει ο Νικόλας Σεβαστάκης σε πρόσφατο φύλλο της “Εποχής”: “Νομίζω ότι βρίσκεται «εν τω γίγνεσθαι», σε διαδικασία διαμόρφωσης, η προετοιμασία μιας νέας κοινωνικοπολιτικής διάταξης, ενός «εκσυγχρονισμού νούμερο 2», ο οποίος θα αναζητήσει αργά ή γρήγορα –και ήδη γίνεται λόγος γι’ αυτό– ένα εθνικό μνημόνιο, τη μετατροπή δηλαδή της εξωτερικής νόρμας –το μνημόνιο της τρόικας– σε εσωτερική νόρμα. Της εξωτερικής επιταγής σε εσωτερική νόρμα και για τα άτομα και για τις συλλογικότητες. Η εσωτερίκευση του μνημονίου, στην οποία καλούν ήδη κάποιοι, είναι η αφομοίωση του μνημονίου απ’ τις ψυχές κι όχι μόνον απ’ τα σώματα, που μπορεί να είναι κι απρόθυμα ή ανεπίδεκτα μαθήσεως.”

Αυτό που είναι συγκλονιστικό για μένα στο βιβλίο είναι αυτό που λείπει. Η δράση. Η απουσία της ανθρώπινης πρωτοβουλίας, της δράσης, της ανάληψης ευθύνης για την βελτίωση της ζωής, είτε με ατομικό τρόπο – κατά τις επιταγές της ατομικής επιχειρηματικότητας με ένα φιλελεύθερο τρόπο – είτε με την ανάληψη ομαδικής, κοινωνικής πολιτικής δράσης. Η απογοήτευση από τα κόμματα, την πολιτική και την κοινωνικότητα αποκόβει κάθε δυνατότητα για δράση, οδηγώντας στην απομάκρυνση από την κοινωνική αλληλεγγύη. Ο τίτλος ενός κεφαλαίου του βιβλίου: “κομμάτι κομμάτι μου παίρνουν τον κόσμο μου”. Και εγώ τι κάνω για αυτό; Τα παραδείγματα της ανθρώπινης δράσης που αναφέρονται συνήθως είναι μάταια, συμβολικές κινήσεις εκδραμάτισης, που περισσότερο συνδράμουν στην απογοήτευση και το “σπάσιμο” των ηρώων, παρά στα αποτελέσματα. Αλλά και η ατομική δράση, ένα χόμπυ, ένα κρασί, μια κουβέντα, κάτι που θα δείξει ότι οι ήρωες έχουν πρωτοβουλίες, αποθαρρύνεται, χτυπάει σε έναν τοίχο (του συγγραφέα). Άλλο ένα παράδειγμα από ένα οικείο πλέον πεδίο: “το πιο τρομακτικό πράγμα είναι η δουλειά. Που περιμένεις κάθε 15 και 30 να πληρωθείς. Που μετράς τη ζωή σου με 15ήμερα. Που ξέρεις ότι άμα καυλώσει στα αφεντικά να μη σε πληρώσουν ένα και δυο και δέκα 15ήμερα δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Όλη σου η ζωή κρέμεται από τα χέρια τους. Να μετράς τη ζωή σου με 15ήμερα. Αυτό είναι το πιο τρομακτικό.” Αντλώντας πάλι από τον Σεβαστάκη: “αντιλήψεις ότι τα κοινωνικά κεκτημένα είναι κάτι επονείδιστο, αν όχι παράλογο και εξωφρενικό, ότι όλα πρέπει να είναι υπό διαπραγμάτευση, συνοδεύουν αυτή τη ρητορική που συμβάλλει σημαντικά στις δύο κύριες τάσεις του παρόντος: την αυτοενοχοποίηση και την έκρηξη της ανασφάλειας”. Στο τελευταίο διήγημα μόνο, το ζευγάρι των ηρώων επιλέγουν τη δράση, την έξοδο της μετανάστευσης. Αλλά και εκεί: “κανείς δεν θα πει τραγούδια για μας που φεύγουμε. Αλλά εντάξει, κάποια στιγμή θα πούνε κάτι στην τηλεόραση”. 

Καταλήγω λοιπόν ότι οι ήρωες των διηγημάτων, συμβολοποιώντας μέσα στις διηγηματικές αφηγήσεις την έκρηξη της εσωτερικευμένης ανασφάλειας, και της κοινωνικής επισφάλειας για το αναγνωστικό τους κοινό, συμβάλουν στην θυματοποίηση του κοινού υποβάλλοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, μετατρέπουν σε εσωτερική νόρμα για εμάς, εσωτερικεύοντας το Μνημόνιο και την οικονομική κρίση του καπιταλισμού, αφαιρώντας τη δυνατότητα ανάληψης δράσης και αγώνα, λες και οι άνθρωποι είναι πειθήνια σφάγια προς θυσία, παγιδευμένοι σε ένα φρούριο απόγνωσης. 

Γι’ αυτό και ισχυρίζομαι ότι η συλλογή αυτή διηγημάτων είναι το πρώτο λογοτεχνικό δείγμα “μετά-μνημονίου”. 

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου για το ποδόσφαιρο…

 

Τι από τα δύο θα θελες να ζήσεις: τη Λάρισα να σηκώνει την κούπα του Champions League ή ένα ντουέτο με τον Tom Waits στη γιορτή του Φαλλού;

 

Δεν υπάρχει σύγκριση… Δεν με ψήνει το ποδόσφαιρο. Να παίζεις, ναι, έχει ενδιαφέρον, γιατί σε κατακλύζουν οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας. Αλλά  δεν θα μπορούσα ποτέ, ως ενήλικας θεατής, να εισπράξω κάτι ιδιαίτερο από αυτό το παιχνίδι, πόσο μάλλον να γίνω οπαδός. Μου κάνει δε φοβερή εντύπωση που διάφοροι «παλιάντρες» (δημοσιογράφοι περιωπής και καλά, πολιτικοί, ακόμα και πνευματικοί –υποτίθεται– άνθρωποι) αναφέρονται στις οπαδικές τους προτιμήσεις σα να είναι κάτι σπουδαίο. Ουστ ρε!   

  

από το avopolis greek.

Διημερίδα Συστημικής Εταιρείας Β. Ελλάδος: 15/16 Οκτ. 2010

η Συστημική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος, στο πλαίσιο των εκδηλώσεών της “Θεσσαλονίκης Διάλογοι” και με αφορμή τα 10 χρόνια από την ίδρυσή της διοργανώνει διημερίδα με θέμα “Με Κρίση σε Κρίση. Ανθρώπινα Συστήματα σε δύσκολους καιρούς”.

Η διημερίδα θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 16 και την Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2010, στο Γερμανικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης ΓΚΑΙΤΕ (Β. Όλγας 66)

Συνημμένα το Πρόγραμμα της Διημερίδας καθώς και αναλυτικότερες πληροφορίες για την συμμετοχή και την διάρκεια.

esoteriko programmatos

exofyllo – afisa

Διεπιστημονικό Συμπόσιο για την Ποιοτική Έρευνα στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση – ΡΕΘΥΜΝΟ, 12 – 13 Νοεμβρίου 2010

Δυνατότητες και Όρια των Ποιοτικών Μεθοδολογιών στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Διευρύνοντας τις Προοπτικές στη Μεθοδολογία και τον Ερευνητικό Σχεδιασμό»

Υπεύθυνος διοργάνωσης του Συμποσίου: Μάριος Πουρκός, Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης. Ηλεκτρονική διεύθυνση: pourkos@psy.soc.uoc.gr 

Η Εργαστηριακή Μονάδα Οικολογικής Ψυχολογίας και Βιωματικής, Ευρετικής και Διαλογικής-Επικοινωνιακής Ψυχοπαιδαγωγικής σε συνεργασία με το Διδασκαλείο του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης οργανώνουν στις 12 και 13 Νοεμβρίου 2010 Διεπιστημονικό Συμπόσιο με διεθνή συμμετοχή με θέμα «Δυνατότητες και Όρια των Ποιοτικών Μεθοδολογιών στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Διευρύνοντας τις Προοπτικές στη Μεθοδολογία και τον Ερευνητικό Σχεδιασμό».

Στο συμπόσιο αυτό θα συμμετάσχουν, επίσης, τέσσερις ξένοι ομιλητές που έχουν άμεση σχέση με τους προβληματισμούς του Συμποσίου, και συγκεκριμένα οι Wilfred Carr, Keith C. Postlethwaite, Brett Smith και Jacquelyn Allen-Collinson.

Στόχος του διεπιστημονικού αυτού συμποσίου είναι η πραγμάτευση και ο κριτικός αναστοχασμός καίριων θεωρητικών, επιστημολογικών, ηθικών και μεθοδολογικών ζητημάτων που αφορούν συγκεκριμένες ποιοτικές προσεγγίσεις στην έρευνα της Ψυχολογίας και στην εκπαίδευση (π.χ. εθνογραφική, φαινομενολογική, ερμηνευτική, οικολογική, κοινωνικο-πολιτισμική, βιογραφική,  αφηγηματική, έρευνα-δράση, κ.ά.), έχοντας ως βασικό άξονα προβληματισμού τις δυνατότητες δημιουργικής τους σύνθεσης και κατά συνέπεια διεύρυνσης και εμπλουτισμού του ερευνητικού σχεδιασμού. Στην παρουσίαση των προσεγγίσεων αυτών, που θα γίνει με τη μορφή πάνελ, ο προβληματισμός και η συζήτηση θα εστιαστεί στα ακόλουθα βασικά ζητήματα:  

1. Τι νέες τάσεις και προσπάθειες διεύρυνσης του ερευνητικού σχεδιασμού ή σύνθεσης με άλλες μεθοδολογικές προσεγγίσεις υπάρχουν και πως αυτό γίνεται σε μια συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση στο πλαίσιο της Ψυχολογίας και της εκπαίδευσης (π.χ. η έρευνα-δράση σε συνδυασμό με την εθνογραφική προσέγγιση ή την κριτική ανάλυση λόγου ή την διαλογικότητα του Bakhtin ή την μετανεωτερικότητα κ.ά., καθώς και το ζήτημα του συνδυασμού των ποιοτικών μεθόδων έρευνας με τις καλλιτεχνικές-πολυτροπικές προσεγγίσεις); 

2. Τι περιορισμοί και κριτικές έχουν μέχρι στιγμής ασκηθεί στις ποιοτικές μεθοδολογίες, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της σύγχρονης κοινωνίας του ύστερου καπιταλισμού; 

3. Τι νέες τάσεις υπάρχουν σχετικά με τα επιστημολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα της έρευνας στην Ψυχολογία και την εκπαίδευση ενόψει των προβλημάτων και των κριτικών που έχουν υποστεί οι μεταδομιστικές, αποδομητικές και μετανεωτερικές προσεγγίσεις; Μετά την ποιότητα τι; Όροι και προοπτικές μιας μετα-αναστοχαστικής μεθοδολογίας.

4. Γιατί είναι αναγκαία μια συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση στην έρευνα της Ψυχολογίας και της εκπαίδευσης; 

5. Τι είδους αλήθειες, που αφορούν την Ψυχολογία και την εκπαίδευση, παράγονται από τη συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση; Ποια είναι η φύση της ποιότητας των αληθειών που παράγονται στο πλαίσιο του ποιοτικού «παραδείγματος»;

6. Τι είδους κριτήρια αξιοπιστίας και εγκυρότητας ισχύουν στην συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση και σε τι διαφέρουν τα κριτήρια αυτά από τα κριτήρια που εφαρμόζονται στις ποσοτικές και θετικιστικά προσανατολισμένες προσεγγίσεις;

7. Τι είδους αξιακά (ηθικά κ.ά.) και πολιτικά ζητήματα συνδέονται με τη συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση;

8. Ποιες είναι οι δυνατότητες, τα πεδία εφαρμογής και τα όρια της συγκεκριμένης ποιοτικής μεθοδολογικής προσέγγισης;

9. Κατά πόσο η συγκεκριμένη ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση συνδέεται και απαντά σε μια ποικιλία σημαντικών ερωτημάτων, όπως αυτά που αφορούν τη συνείδηση, την υποκειμενικότητα και την αναστοχαστικότητα (reflexivity) του ερευνητή και των συμμετεχόντων της έρευνας, το οικολογικό, κοινωνικο-πολιτισμικό και ιστορικό πλαίσιο, τις ευρύτερες κοινωνικές δομές και θεσμούς, κ.ά.

Το Συμπόσιο αυτό αποτελεί συνέχεια ενός άλλου διεπιστημονικού συμποσίου που έγινε στις 16 και 17 Μαρτίου 2008 με θέμα «Θεωρία και Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας: Προοπτικές και Όρια». Από το συμπόσιο αυτό προέκυψαν τα ακόλουθα δύο βιβλία με επιμελητές τους Μάριο Πουρκό και Μανόλη Δαφέρμο, τα οποία θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου: (1) «Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες: Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα» και (2) «Ποιοτική Έρευνα στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα». Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα βιβλία αυτά βλέπε τις ακόλουθες ηλεκτρονικές διευθύνσεις την ιστοσελίδα του Εύδοξος [http://www.eudoxus.gr]:
 
https://service.eudoxus.gr/search/#s/%CE%A0%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CF%8C%CF%82/0

https://service.eudoxus.gr/files/toc-21381.pdf

https://service.eudoxus.gr/files/chapter-21381.pdf

https://service.eudoxus.gr/files/toc-21309.pdf

https://service.eudoxus.gr/files/chapter-21309.pdf

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συμπόσιο επικοινωνήστε με το υπεύθυνο διοργάνωσης του Συμποσίου, Μάριο Πουρκό, Καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης στο τηλέφωνο 6936550791 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pourkos@psy.soc.uoc.gr

 

Από φθινόπωρο χειμώνας; όχι, αλλά μια νέα χρονιά αρχίζει…

Υπηρεσίες Ψυχολογικής Υποστήριξης


Καθώς γυρίζουμε από τις διακοπές και προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στην καθημερινότητα και την οικονομική ύφεση, που καταθλίβει ολόκληρη την κοινωνία, θα ακολουθήσουμε μερικές ιδέες που προτείνω για εργαστήρια και ομάδες που μπορούν να ξεκινήσουν στο γραφείο, αν υπάρχει κόσμος που ενδιαφέρεται:

  1. Ομάδα συμβουλευτικής, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης & προσωπικής ανάπτυξης για άτομα που βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας ή ανεργίας

Καθώς η κρίση και η ύφεση επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία και περισσότερο μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, ενώ οι δημόσιες υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης δεν μπορούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες, είναι ελάχιστη υποχρέωση να προσπαθήσουμε να συμβάλουμε όσοι και όσες βρισκόμαστε σε επαγγέλματα υποστήριξης. Οπότε, για άτομα που βρίσκονται σε καθεστώς ανεργίας, ή νιώθουν ότι απειλείται άμεσα η δουλειά τους και κατεπέκτασιν η ζωή τους, διοργανώνουμε μια δωρεάν ομάδα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής, που θα συναντιέται εβδομαδιαίως, για τη συζήτηση των κοινών προβλημάτων και την εύρεση αποθεμάτων και πρακτικών λύσεων/διεξόδων στην καθημερινότητα.

Η ομάδα θα γίνει εφόσον υπάρξει επαρκής αριθμός συμμετοχών (5+).

Κόστος συμμετοχής δωρεάν.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το 6981714143.

2. Ομάδα Ανάγνωσης κλασικής λογοτεχνίας (Book club= book therapy):

Στην ομάδα αυτή μπορούμε να διαβάσουμε ομαδικά – δηλαδή να αποφασίζουμε για βιβλία, να τα διαβάζουμε όλοι μαζί και να τα συζητάμε ανά εβδομάδα – κλασικά βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Από προσωπική εμπειρία, βλέπω ότι πολλοί άνθρωποι συνεχώς αναβάλλουν να διαβάσουν κλασικά κείμενα, επειδή χρειάζονται ένα σπρωξιματάκι, λίγη υποστήριξη από άλλα άτομα, για τα οποία το διάβασμα των βιβλίων αυτών είναι σημαντικό. Η ομάδα αυτή στοχεύει να καλύψει αυτό το έλλειμα υποστήριξης, προσφέροντας το χώρο στα μέλη της να διαβάσουν, και το χρόνο να συζητήσουν αυτά που διάβασαν, για την σχέση τους με την ανθρώπινη ύπαρξη, τα προβλήματά της, και την πείρα που μας δίνει η κλασική λογοτεχνία. Μπορούμε να συζητήσουμε το κλασικό έργο λογοτεχνών όπως οι Καζαντζάκης, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Κάφκα, Τζόυς, κ.α., για να δούμε πως μπορεί να μας βοηθήσει στη ζωή μας σήμερα.

To book club θα γίνει εφόσον υπάρξει επαρκής αριθμός συμμετοχών (5+).

Κόστος συμμετοχής πολύ χαμηλό.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το 6981714143.

3.    “Το γελοίο πείραμα”: μια (πειραματική) ομάδα γέλιου μόνο για άνδρες

Το γέλιο, η οικειότητα λείπουν σήμερα από τις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς η μικρή μας μεσογειακή κοινωνία γνωρίζει την πρώτη μεγάλη ύφεση του 21ου αιώνα. Αντιθέτως, βλέπουμε οι άνθρωποι να απομακρύνονται, κλεισμένοι σε πολύ στενά κουβούκλια και σε σχέσεις ψηφιακής απόστασης. Ιδίως πάει να λείψει από τις ανδροπαρέες, στην κρίσιμη ηλικία των πρώτων -άντα, οι οποίες πέρα των άλλων, βιώνουν και την αλλαγή του ρόλου τους μέσα στην οικογένεια.

Όμως, το φαιδρό, το γελοίο, το αστείο, η πλάκα, το καρναβαλικό στοιχείο είναι κρίσιμα σημεία για την εμπειρία του ανδρισμού, για την ψυχοκοινωνική (αυτο)υποστήριξή του – σε μια κοινωνία που ψυχολογική βοήθεια είναι ακόμα ταμπού – και περισσότερο για την “αποδόμηση” των παραδοσιακών εικόνων που έχουμε για τον άνδρα. Οπότε σε αυτή την ομάδα, σε μικρό κύκλο, θα εξερευνήσουμε “πειραματικά”, με διάφορες τεχνικές και εργαλεία (τεχνικές γιόγκα, κλασικές ταινίες, stand-up comedy, κλπ…) πως γελάμε και πως μας κάνει να αισθανόμαστε ως άνδρες. Μέσα από την εγγύτητα μιας μικρής ανδρικής ομάδας, μέσα από την οικειότητα που νιώθουμε όταν γελάμε μαζί, θα σκεφτούμε τι μας κάνει αυτό που είμαστε και τι μας κάνει να είμαστε καλά μέσα μας.

Η ομάδα θα γίνει εφόσον υπάρξει επαρκής αριθμός συμμετοχών (5+).

Κόστος συμμετοχής πολύ χαμηλό.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το 6981714143.

(more…) “Από φθινόπωρο χειμώνας; όχι, αλλά μια νέα χρονιά αρχίζει…”

Συνέδριο για το Διαλεκτικό Εαυτό 30/9 – 3/10 2010 Αθήνα

Το Συνέδριο για το Διαλεκτικό Εαυτό θα διεξαχθεί φέτος στην Αθήνα, στις 30/9 – 3/10.

Η έννοια του διαλεκτικού εαυτού είναι μία νέα εξέλιξη στον κλάδο της ψυχολογίας που συνθέτει και συνδυάζει τη δουλειά θεωρητικών όπως ο Bakhtin και ο W. James με τις σύγχρονες εξελίξεις στην πολιτισμική, γνωστική, κοινωνική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία. Αυτή η νέα προσέγγιση εμφανίζει ισχυρούς δεσμούς με την αφηγηματική ψυχολογία, τον κονστρουκτιβισμό, την πολιτισμική ψυχολογία, αλλά το κύριο ενδιαφέρον της εστιάζει στον πολυφωνικό εαυτό. Σύμφωνα με την έννοια του διαλεκτικού εαυτού, η προέλευση του ατομικού εαυτού είναι κατεξοχήν κοινωνική και η λειτουργία του διαλεκτική. Ο εαυτός εκφράζει και εσωτερικεύει τις φωνές της κοινωνίας, των σημαντικών άλλων και μέσα στη λειτουργία του συναντάμε αυτές τις φωνές να σχετίζονται μέσα από το διάλογο.

Τα κύρια θέματα ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν: εαυτός και ταυτότητα, κουλτούρα και εαυτός, παγκοσμιοποίηση, κοινωνική εξουσία και κυριαρχία, εαυτός και συναισθήματα, διάλογος και γλωσσολογία, αναδόμηση των αφηγήσεων εαυτού στη ψυχοθεραπεία, διάλογος και ανάπτυξη.
Για περισσότερες πληροφορίες στα παραπάνω θέματα των προαναφερθέντων πεδίων βοηθητικό θα ήταν να συμβουλευτείτε κάποιο από τα ακόλουθα τεύχη του διαλεκτικού εαυτού: Culture & Psychology (vol.7, 3, 2001), Theory & Psychology (vol.12, 2, 2002), Journal of Constructivist Psychology (vol.16, 2, 2003) and vol. 21, 3, 2008), , Identity(vol.4, 4, 2004), and Counselling Psychology Quarterly (vol.19, 1, 2006).
Επίσης μια πρόσφατη ανασκόπηση βρίσκεται στο: Hermans, HJM, & Dimaggio, G. (2007). Self, identity, and globalisation in times of uncertainty: A dialogical analysis. Review of General Psychology, March., 11 (1), 31-61.
Πρόσφατες αναθεωρήσεις στη θεωρία του Διαλογικού Εαυτού μπορούν να βρεθούν στο: Hermans, H.J.M., & Hermans-Konopka (2009, in press). Dialogical Self Theory: Positioning and Counter-Positioning in a Globalizing Society. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Επιπλέον, αναβαθμισμένα άρθρα συζητήσεις υπάρχουν στο International Journal for Dialogical Science (IJDS), που αποτελεί ένα ελεύθερα προσβάσιμο, πολυσυλλεκτικό περιοδικό που συγκροτείται  από συναδέλφους.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το συνέδριο αυτό στη διεύθυνση http://dialogicalscience.cognitiveanalytic.gr
ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΧΟΥΝ ΔΗΛΩΣΕΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΙΝΑΙ:
Prof. Sunil Bhatia, Identity at the Peripheries: Dialogical Self in a “Slumdog Millionaire” World ,
Prof. Shaun Gallagher, Self-agency and the Autonomy of Interaction ,
Prof. Hubert Hermans, Dialogical Self Theory: State of the Art ,
Prof. Robert A. Neimeyer, Meaning and Mourning:  Dialogic Strategies in Grief Therapy ,
Prof. Peter Raggatt, Recent Advances in Positioning Theory: Dialogical Triads, Ambiguous Thirds, and the Emergence of the Personal Chronotope
Prof.  Piotr K. Oles, Psychological Functions of Internal Polyphony,
Prof. Hendericus Stam, υπό ανακοίνωση,
Prof. Leni Verhofstadt-Denève, Psychodrama: From a Dialogical Self Theory to a Self in Dialogical Action.
Μπορείτε να δείτε περισσότερα για το πρόγραμμα εδώ.

17η Πανελλαδική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας:

«Ενας άλλος κόσμος είναι εδώ»

30 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου, Πάρκο Τρίτση, Ίλιον Αττικής

«Ενας άλλος κόσμος είναι εδώ», υπαρκτός και με αυτοπεποίθηση. Ένας κόσμος που δημιουργεί, που γεύεται, που μοιράζεται και γιορτάζει.

Φέτος, η 17η Πανελλαδική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας έρχεται στην Αθήνα Σκοπός της είναι να συναντηθούν οι ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες οικολογικής γεωργίας, διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών, απαγόρευσης εισαγωγής των μεταλλαγμένων με εγχειρήματα αλληλέγγυας οικονομίας, εναλλακτικούς τρόπους κατανάλωσης και δίκτυα ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων. Πρόθεση των συμμετεχόντων είναι να αναδείξουν έναν τρόπο ζωής που βασίζεται στις αξίες της αυτάρκειας, της αλληλεγγύης, του μοιράσματος, του κοινοτισμού, του σεβασμού προς την φύση.

Στη Γιορτή συμμετέχουν:

  • Αγρότες που χρόνια τώρα επιλέγουν μία βιώσιμη και αειφόρα γεωργία χωρίς δηλητήρια (βιολογική και φυσική καλλιέργεια, βιοδυναμική και ομοιοδυναμική γεωργία). Αγρότες που επιλέγουν, επιδιώκουν και προάγουν ένα μοντέλο παραγωγής το οποίο βασίζεται στην ποιότητα και τοπικότητα των προϊόντων και όχι στο χρηματικό κέρδος.
  • Χειροτέχνες και μεταποιητές που επιλέγουν φυσικά υλικά και ήπιες μεθόδους κατεργασίας.
  • Συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται στην αστική καλλιέργεια, που προτάσσουν μη ενεργοβόρες δραστηριότητες και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση αντικειμένων, σε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης αλλά και στην ανάπτυξη και διάδοση του ελεύθερου λογισμικού.

Η έκθεση και πώληση των προϊόντων δεν γίνεται για αναζήτηση πελατών. Είναι η διάθεση των συμμετεχόντων να μοιραστούν τον ιδρώτα τους, τις γνώσεις τους, τις δεξιότητές τους και να αναπτύξουν άμεσες και τίμιες σχέσεις με τους καταναλωτές των προϊόντων τους.
Είναι η διάθεση να σπάσει το ανταγωνιστικό δίπολο παραγωγού-καταναλωτή που ευνοεί τη διαμεσολάβηση, την εκμετάλλευση και τον κατακερματισμό και να αναζητήσουμε νέες συνθέσεις.

Tο ζητούμενο αυτής της Γιορτής είναι η προώθηση όχι απλά της οικολογικής γεωργίας, αλλά η παρουσίαση και προώθηση μιας αυτοοργανωμένης οικολογικής ζωής. Είναι η ανάπτυξη τίμιων σχέσεων και η δημιουργία δομών αλληλέγγυας οικονομίας.

Η μακροβιότητα του θεσμού μαζί με τα αποτελέσματα των επιλογών και των πρακτικών των συμμετεχόντων στη Γιορτή αυτή, επιβεβαιώνουν και το εφικτό και το βιώσιμο ενός άλλου τρόπου ζωής. Με άλλα λόγια, αυτά τα πράγματα γίνονται, λειτουργούν! Δεν είναι ουτοπικά, ούτε αποκυήματα της φαντασίας κάποιων ρομαντικών ή θεωρητικών.

Κάθε χρόνο η γιορτή διοργανώνεται σε διαφορετική πόλη από διάφορες συλλογικότητες και παραγωγούς με ανώτατο όργανο τη συνέλευση των συμμετεχόντων.
Φέτος, συνδιοργανώνεται από τον «Σπόρο» συνεταιρισμό για το εναλλακτικό και Αλληλέγγυο Εμπόριο www.sporos.org και το Δίκτυο Οικοκοινότηταwww.oikodiktyo.espiv.blogs.net

Πληροφορίες για πρόσβαση, πρόγραμμα, και συμμετοχές:
http://oikogiorti.gr/ info@oikogiorti.gr