Έφτασε πάλι αυτή η στιγμή της χρονιάς όπου ποστάρω ότι το γραφείο θα είναι κλειστό για την απαραίτητη καλοκαιρινή ανάπαυλα, τα μπάνια και το διάβασμα από τις 15/7 ως τις 26/8.
Νέα αιτήματα για συνεδρίες και επαναπρογραμματισμοί λοιπόν θα γίνονται από τη Δευτέρα 26/8.
Καλή ξεκούραση, όσο είναι δυνατόν!
Στην ανάρτηση αυτή, που αντλεί από βιβλιοπαρουσίαση που θα δημοσιευτεί στο Μετάλογο, θα επιχειρήσω να θέσω την έννοια του αρχείου, ως μέρος της ‘αρχειακής στροφής’ στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Επιδιώκω να κάνω μια νύξη (αναγκαστικά ελλιπώς), γιατί αυτή είναι χρήσιμη και συναφής με την (οικογενειακή/συστημική) θεραπεία. Στόχος μου είναι, (ίσως μεγαλόπνοα) να συνδεθούν αυτές οι σκέψεις σε ένα νήμα συλλογισμών που περιγράφουν μια κριτική προοπτική/πρακτική στη θεραπεία.
Όταν φέρνουμε στο νου την έννοια του αρχείου, συνειρμικά σκεφτόμαστε τα φορολογικά μας αρχεία, τα αρχεία που κρατάμε με σημειώσεις των θεραπευόμενων, τη στρατολογία, τους ιατρικούς μας φακέλους, ή και τα αρχεία που έχουμε στους υπολογιστές μας. Ο πρώτος λοιπόν λόγος αφορά τη σύνδεση της έννοιας του αρχείου με μια υλικότητα (materiality): με καταγραφές, χαρτιά, φακέλους, πυρίτιο, γραφεία, ερμάρια βιβλιοθήκών, Η/Υ, αλλά και ανθρώπινα σώματα· τα σώματα που έχει εντυπωθεί πάνω τους η ιστορία πολέμων, τα σώματα που λένε την ιστορία τους με τα τατουάζ τους, τα σώματα με περιτομές, ακρωτηριασμούς γεννητικών οργάνων και άλλα τραύματα βίας. Ξεφεύγει από το άυλο και το υποκειμενικό της (προσωπικής/συλλογικής) μνήμης, αποσυνδέεται από την προφορικότητα και τις αναμνήσεις, συνδέεται με τις εγγραφές, την ‘εν-τύπωση’ και την ‘εξουσία παρακατάθεσης’ που αναφέρει ο Ζακ Ντεριντά (1996) στο θεμελιακό του δοκίμιο για το αρχείο. Εκεί, ο Ντεριντά (σελ. 11-12) ορίζει τη συνθήκη του αρχείου: «θα ήταν η εξωτερικότητα ενός τόπου, η τοπογραφική ενεργοποίηση μιας τεχνικής παρακαταθέσεως, η συγκρότηση μιας βαθμίδας και ενός εξουσιαστικού σημείου (του άρχοντα, του αρχείου, δηλαδή συχνά του Κράτους, και μάλιστα ενός πατριαρχικού ή Πατριαρχικού Κράτους)». Έτσι λοιπόν, και ετυμολογικά και θεωρητικά, το ‘αρχείο’ συνδέεται με την ‘αρχή’, την εξουσία. «Αλλά σε ποιον ανήκει σε τελευταία ανάλυση η αυθεντία σχετικά με τη θέσμιση του αρχείου;» διερωτάται στο ίδιο δοκίμιο ο Ντεριντά. Αυτός είναι ο δεύτερος λόγος, η ανάδειξη, μέσω αυτής της έννοιας, της σημασίας της εξουσίας στις ζωές των ανθρώπων. Σε αυτή τη συλλογιστική και η Ελπίδα Καραμπά (2011, σελ. 26), αναφέρει ότι «τα αρχεία, στη νεωτερικότητα, γίνονται ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής της γραφειοκρατικής και βιοπολιτικής οργάνωσης, ως τα εχέγγυα της (εθνικής, κρατικής, υπερκρατικής) ιστορίας και της μνήμης της, της νομολογικής αρχής της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα αρχεία αναλαμβάνουν τον ρόλο των κανονιστικών εργαλείων αυτού του διακριτού τρόπου ζωής. Ωστόσο, τόσο στη νεωτερική όσο και στη μεταμοντέρνα παραλλαγή του, ξεδιπλώθηκαν μέσα στην αμφίσημη σχέση με την εξουσία, μια σχέση παραγωγική και καταστροφική». Αυτός είναι και ο τρίτος λόγος που έχει σημασία η έννοια του αρχείου, καθώς ενέχει τη σύγκρουση ορισμών, τη δυνατότητα νέων αναγνώσεων του παρελθόντος, εκ νέου ερμηνειών του παρελθόντος, μέσα από τη διττή, καταστροφική και παραγωγική, ενσώματη σχέση με την εξουσία. Η Χάρις Κανελλοπούλου σε δημοσίευση για την αρχειακή τέχνη (2015, σελ. 22) διακηρύσσει ότι «τα αρχεία είναι ίχνη στα οποία ανταποκρινόμαστε. Καθώς τα τελευταία χρόνια, συνθήκες έκτακτης ανάγκης και διακινδύνευσης μας οδηγούν να επιστρέφουμε σε νέες αναγνώσεις του παρελθόντος, δημιουργείται μία εξαιρετική ευκαιρία επαναπροσδιορισμού και ενεργοποίησης και των αρχειακών θεσμών, καθώς προσκαλούνται κι αυτοί σε μία ανοικτή διαδικασία διαλόγου με την κοινωνία». Ο Παπανικολάου, στις σελίδες 98-99 (2018), συγκατανεύει: «το αρχείο έτσι όπως νοείται εδώ, δεν είναι πια παθητικό αποθετήριο πληροφοριών αλλά ενεργειακό πεδίο σύγκρουσης, δεν είναι ένα πεπερασμένο υλικό, αλλά ένα επιστημολογικό και γνωσιολογικό πείραμα, δεν είναι, με άλλα λόγια ένας τόπος όπου η γνώση ανασύρεται, αλλά γίνεται αντίθετα ένα σύμπλεγμα τόπων πολλαπλών, όπου η γνώση, πλεγμένη ήδη και πάντα με εξουσία, παράγεται». Ένας τελικός ορισμός από την Κανελλοπούλου (2015, σελ. 17), λοιπόν θα ήταν: «το αρχείο (οφείλει να) κατέχει καίρια θέση ως έννοια, τόπος και θεσμός που τεκμηριώνει, διαφυλάττει και κατοχυρώνει την ενθύμηση ιστορικών δεδομένων, όχι ως ερμητικά κλειστό κι “ουδέτερο” αποθετήριο μνήμης, αλλά ως ανοικτός χώρος διαπραγμάτευσής τους, η οποία μπορεί να οδηγήσει στη βαθύτερη κατανόηση του παρόντος και στη διαμόρφωση του μέλλοντος».
Σε αυτά τα σημεία λοιπόν καταγράφεται η χρησιμότητα αυτής της έννοιας και για τον Παπανικολάου, ο οποίος προτείνει την έννοια της αναταραχής αρχείου. Ονομάζει έτσι «αυτή την έντονη αλλά και εικονοκλαστική διάθεση επιστροφής στο υλικό στίγμα του παρελθόντος, η οποία όμως ξεκινάει από το ενσώματο παρόν, από το σώμα δηλαδή ως εμπειρία αλλά και ως χρονικότητα, το σώμα ως επιβολή και όριο αλλά και ως υπέρβαση τους, επιμένοντας μάλιστα συχνά στην εικόνα ενός σώματος σε κρίση, σε αναταραχή» (σελίδα 178). Και σημειώνει, συνδέοντας την έννοια αυτή, ενδεικτικά, με την ‘διαδικασία μιας ψυχανάλυσης’: «η αναταραχή αρχείου είναι μια ιδιόμορφη αναδίφηση στον ιστορικό χρόνο και το αρχειακό στίγμα, που συνδυάζεται με μια επιστροφή στο σώμα και την καταστατική του επισφάλεια, και χαρακτήρισε νομίζω στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και τη δημόσια συζήτηση και πολύ περισσότερο την πολιτισμική παραγωγή. Η αναταραχή αρχείου, ιδιαίτερα στο αφηγηματικό πλαίσιο της οικογένειας, με το οποίο ασχολήθηκα σε αυτό το βιβλίο, μοιάζει λίγο, είναι αλήθεια, και σαν απόπειρα ψυχανάλυσης που επιμένει όχι στο αποτέλεσμα, αλλά στη διαδικασία. Όπου αυτό που καλείται να ανασύρει από το παρελθόν ο αναλυόμενος, όσο και αν είναι ατελές, αποσπασματικό ή ανακόλουθο, παραμένει πάντως και σωματικά δυσβάσταχτο, σπαρακτικό και αναταρακτικό, και ταυτόχρονα, αναρχικά δυνατό. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που, εκτός από ιστορίες απορίας, καταγγελίας και διαμαρτυρίας, συχνά και ταυτόχρονα, η αναταραχή αρχείου φέρνει συχνά και ιστορίες συναισθήματος, επιθυμίας, επαφής» (στις σελ. 422-423). Ανακεφαλαιώνοντας, η έννοια του “αρχείου” μπορεί να προσφέρει στις οικογενειακές/συστημικές θεραπευτικές πρακτικές μια προοπτική που συναρμολογεί ενεργητικά την υλικότητα, την εξουσία και την συγκροτητική/αμφισβητητική δύναμη του σώματος.
Η φιλόσοφος Isabelle Stengers (2011) ζήτησε ένα “πολιτισμό των διάκενων”, ένα μέρος γόνιμων σχισμών που “ανοίγουν την ανθρώπινη συλλογικότητα σε ένα απ’ έξω η εισβολή του οποίου αναστέλλει τη συνήθη κοινωνική λειτουργία (σελ. 328), που μας καλεί να αναφωνήσουμε: “αυτό είναι όλο δηλαδή;” Επομένως, αντί να χρησιμοποιηθεί για να εγκλείσει την δυνατότητα, ένα αρχείο μπορεί να χτιστεί ως ένα διαφορετικό είδος τοίχου: όχι τόσο από τσιμέντο, αλλά από ξερολιθιά. “Το τσιμέντο απορρίπτει τα διάκενα όπου μεγαλώνουν τα ζιζάνια τα οποία μια μέρα θα του ανοίξουν τρύπα. Οι ξερολιθιές, μπορούν φυσικά να μετατοπιστούν, και τα χόρτα που τις μετατοπίζουν σίγουρα μπορεί να απαλείψουν από το γεγονός ότι χωρίς τις πέτρες, το χώμα όπου φυτρώνουν δεν θα κρατιέται. Αλλά ο τοίχος από ξερολιθιά δεν αντιπαραβάλλεται με τα διάκενα: αυτά του ανήκουν τόσο όσο και οι πέτρες που τον αποτελούν (σελ. 274).
O David Epston, ένας από τους θεμελιωτές της αφηγηματικής θεραπείας, σε συνέντευξή του για την προσωπική του πορεία, είχε αναφέρει σχετικά με την προσέγγισή του για τη σύνδεση της συν-έρευνας με την έννοια του αρχείου και κυρίως, για τη χρησιμότητα του ανοίγματος των θεραπευτικών αρχείων:
Ο στόχος του ανθρώπου που έρχεται να με συμβουλευτεί είναι γενικά να συν-διερευνήσει τρόπους με τους οποίους να αλλάξει τη σχέση με το συγκεκριμένο πρόβλημα στη ζωή του. Ο στόχος μου στη δουλειά αυτή, πέρα από το να είμαι συν- ερευνητής σε αυτή τη διεργασία, είναι να προσπαθήσω να προσθέσω στο αρχείο της γνώσης για αυτό το συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς είναι κάτι που θα προχωρήσω στη δουλειά μου με άλλους. Πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μοιραστήκαμε αυτές τiς σχέσεις συν-έρευνας προχώρησαν τη ζωή τους μόλις οι σχέσεις που διερευνούσαμε δεν τους ‘έκαιγαν’ τόσο πολύ, και αυτό είναι ΟΚ. Αλλά ως συν-ερευνητής, ως αρχειοθέτης, έχεις την ηθική υποχρέωση διατήρησης αυτών των εναλλακτικών γνώσεων και δημόσιας διάθεσής τους με τρόπους που συμφωνούν και επιβεβαιώνουν οι άνθρωποι που συνεισφέρουν σε αυτές.
Epston
Μετά από αρκετά χρόνια διδασκαλίας ποιοτικών μεθοδολογιών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο για την ψυχολογία και τις κοινωνικές επιστήμες, αφού επόπτευσα πολλές διπλωματικές εργασίες και μεταπτυχιακά στο πανεπιστήμιο, αφού συνέδραμα στο σχεδιασμό και την υλοποίηση αρκετών εισηγήσεων και δημοσιεύσεων με τη χρήση ποιοτικής μεθοδολογίας (όπως μπορείτε να δείτε στο βιογραφικό μου) , αποφάσισα να προσφέρω αυτή την υπηρεσία και στην ιδιωτική μου πρακτική. Οπότε,
Πιο συγκεκριμένα, τι προσφέρω (σε ελληνικά-αγγλικά):
Τι δεν προσφέρω:
Αν έχετε απορίες/ερωτήματα για την υπηρεσία που θα θέλατε να συζητήσουμε, μπορείτε να μου στείλετε ένα μήνυμα:
νέο ebook σε δική μου επιμέλεια και μετάφραση.
Μπορείτε να το δείτε εδώ: https://agonistikiereyna.pressbooks.com
Ελεύθερης Πρόσβασης, δημιουργημένο με ανοιχτό λογισμικό από το εκδοτικό εγχείρημα Apparatus, διαθέσιμο σε διάφορες ψηφιακές μορφές για ηλεκτρονική ανάγνωση.
Ποια η ιστορία του;
Εδώ και πολλά χρόνια, το ενδιαφέρον και τα διαβάσματά μου για τη μεθοδολογία της έρευνας και τους τρόπους συγκρότησης της πραγματικότητας, στην κατεύθυνση της κοινωνικής δικαιοσύνης και του αγώνα, με οδήγησε να αναζητήσω και να μεταφράσω κείμενα και παραδείγματα μεθοδολογίας που αναφέρονταν στην εργατική έρευνα, στις πρακτικές αγωνιστικής έρευνας και στα παραδείγματα και τις μεθοδολογίες συμμετοχικής έρευνας δράσης. Αυτά τα κείμενα είχαν δημοσιευτεί στο αφιέρωμα στην αγωνιστική έρευνα, στο ιστολόγιο “για μια κριτική και ριζοσπαστική ψυχολογία”, του οποίου είχα την επιμέλεια τότε. Το 2015 περίπου έγραψα επίσης ένα άρθρο, που κάπως πλαισίωνε αυτά τα κείμενα σε μια συλλογιστική, μαζί με αρκετές παραπομπές. Μετά από πολλή αργοπορία, αλλαγές στη ζωή, και πολλή δουλειά, προχώρησα σε μια αυτο-έκδοση, ώστε να μπορέσουν αυτά τα κείμενα να παρουσιαστούν συνολικά, με συνείδηση ότι ίσως να έχει παρέλθει ο καιρός τους.
και σε μορφή PDF (για εκτύπωση) εδώ.
σε μορφή EPUB (NOOK, KOBO, e-readers) εδώ.
σε μορφή MOBI (για KINDLE) εδώ.
Το γραφείο θα είναι κλειστό για την απαραίτητη καλοκαιρινή ανάπαυλα από το Σάββατο 28/7 ως τη Δευτέρα 3/9.
Νέα αιτήματα για συνεδρίες και επαναπρογραμματισμοί λοιπόν θα γίνονται από τη Δευτέρα 3/9.
Καλή ξεκούραση, όσο είναι δυνατόν!
Δημοσιεύτηκε σήμερα η βιβλιοπαρουσίαση που είχα υποβάλλει στα ψυχογραφήματα, για την έκδοση του βιβλίου του Ian Parker “Επανάσταση στην Ψυχολογία: από την αλλοτρίωση στη χειραφέτηση“. Μπορείτε να τη βρείτε εδώ, και παραθέτω πιο κάτω το κείμενό της.
Σχεδόν 10 χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή του, κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά το βιβλίο “Επανάσταση στην Ψυχολογία” από τις εκδόσεις Oposito. Η έκδοση επικαιροποιεί την παρουσία και στην Ελλάδα ενός ρεύματος βιβλίων, προσεγγίσεων και πρακτικών που προάγουν την κριτική στην κυρίαρχη ψυχολογία. Το ρεύμα αυτό στρέφει τα βέλη της κριτικής τόσο στον ίδιο τον κλάδο της ψυχολογίας, τις θεωρίες, μεθόδους έρευνας και τις εφαρμοσμένες πρακτικές του, όσο και στη συμβολή (ή συνηθέστερα την αποχή) του από τους αγώνες για την κοινωνική αλλαγή. Αυτό το βιβλίο συνοψίζει τα σημεία που αλλοτριώνουν τα υποκείμενα στην ψυχολογία συνολικά αλλά το σημαντικότερο, φωτίζει συγκεκριμένες ρωγμές αντίστασης, επαναστατικής σκέψης και χειραφέτησης. Προτείνεται λοιπόν τόσο για ειδικούς της ψυχολογίας, που νιώθοντας δυσανεξία με την κυρίαρχη ψυχολογική πρακτική, επιθυμούν να εξοικειωθούν με ένα ‘απελευθερωτικό’ κριτικό παράδειγμα· για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, που χρειάζονται εργαλεία και πόρους για να υποστηρίξουν κριτικά την πρόθεσή τους να είναι χρήσιμοι για τους ανθρώπους και την κοινωνική αλλαγή· για όποιον ενδιαφέρεται για τη θεωρητικά τεκμηριωμένη κατάδειξη της αλλοτριωτικής επίδρασης της ψυχολογίας και την κατανόηση των σχέσεων της ψυχολογίας με τα ριζοσπαστικά ρεύματα της πολιτικής.
Ο συγγραφέας του, Ιαν Πάρκερ, με εκτενές συγγραφικό έργο, είναι κριτικός ψυχολόγος και λακανικός ψυχαναλυτής, ιδρυτικό μέλος με την Erica Burman του Discourse Unit (Ινστιτούτο Ποιοτικής και Θεωρητικής Έρευνας για την Αναπαραγωγή και το Μετασχηματισμό της Γλώσσας, της Υποκειμενικότητας και της Πρακτικής). Για πολλά χρόνια ήταν καθηγητής στο τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Manchester όπου διαμένει, αλλά τερματίστηκε η απασχόλησή του εκεί μετά από μια διαμάχη για το φόρτο εργασίας, διαμάχη που προκάλεσε διεθνές κύμα δημοσιότητας και αλληλεγγύης στους ακαδημαϊκούς χώρους.
Ο Πάρκερ δεν χαρίζει κάστανα στην (πολιτική) κριτική του για (μας) τους ψυχολόγους. Αυτή όμως είναι και η τομή του βιβλίου, για την ελληνική βιβλιογραφία. Πολύ συχνά, ο κλάδος και η επιστήμη της ψυχολογίας παραμένει στο περιθώριο της κριτικής στη δημόσια σφαίρα, καθώς οι επιστημολογικές παραδοχές, οι μέθοδοι και οι εφαρμογές της ξεφεύγουν από ένα εποπτικό πεδίο που επιμένει να χρησιμοποιεί την ψυχανάλυση ως τη μόνη βάση για (μετα-)ψυχολογική κριτική θεωρία. Ο λόγος περί της ψυχολογίας παραμένει σε μεγάλο βαθμό υπόθεση των ψυχολόγων, οι οποίοι τείνουν να παραβλέπουν τη σύνδεσή της με την πολιτική στο ιστορικό πλαίσιο που ασκείται. Ο στόχος λοιπόν του βιβλίου είναι διττός: να προσφέρει το θεωρητικό υπόβαθρο για την κατανόηση του πως το πεδίο της ψυχολογίας (η ατομική εμπειρία μας διαχωρισμένοι από τους άλλους) και η επιστήμη της ψυχολογίας (ένα σώμα γνώσης και τεχνικών) εμφανίστηκαν στον κόσμο· και να αναζητήσει τρόπους για την παρέμβαση και τον μετασχηματισμό της σε κάτι διαφορετικό. Ο άξονας όπου διαρθρώνεται το επιχείρημα του βιβλίου είναι λοιπόν η ανάδειξη της αδιαχώριστης σχέσης της ψυχολογίας με την πολιτική και την εξουσία. Κατά τον Πάρκερ, “η ψυχολογία αποτελεί μια ισχυρή ιδεολογική δύναμη και εκείνοι που έχουν τυφλή πίστη σε αυτήν υποφέρουν από ψευδή συνείδηση. Ωστόσο, αυτή η ψευδής συνείδηση τους δίνει κατά βάθος ικανοποίηση και τους κάνει να απορούν που υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που δεν θέλουν να διαφωτιστούν όπως εκείνοι” (σελ. 237). Αυτό ισχύει τόσο για το γενικό κοινό, όσο και τους ειδικούς, για τους οποίους ο συγγραφέας αναφέρει ειρωνικά ότι νομίζουν ότι είναι κοινωνικοί μηχανικοί, αλλά είναι απλά συντηρητές. Ένα τόσο κριτικό ανάγνωσμα, ενέχει βέβαια το ρίσκο της πλήρους απομάγευσης των καλοπροαίρετων φοιτητών και επαγγελματιών για την ψυχολογική πρακτική και τη μεταστροφή τους σε άλλες, θεωρητικά περισσότερο ‘προοδευτικές’ επιστήμες, όπως η φιλοσοφία, η κοινωνική ανθρωπολογία, η κοινωνιολογία. Μέλημα του συγγραφέα ωστόσο, είναι να τεκμηριώσει ότι η άσκηση της ψυχολογίας είναι διακύβευμα των πολιτικών αγώνων, και όχι μια ουδέτερη επιστημονική πρακτική. Για αυτό το στόχο, τα τελευταία τρία κεφάλαια είναι περισσότερο χρήσιμα, καθώς προσφέρουν τους πόρους για τη χαρτογράφηση μιας πορείας χειραφέτησης από τη ψυχολογία.
Τα πρώτα 9 κεφάλαια του βιβλίου πρώτα όμως καταγίνονται με την επίδραση της επιστήμης και των πρακτικών της ψυχολογίας στον κόσμο. Ειδικότερα, το πρώτο κεφάλαιο δείχνει συνοπτικά πως εμφανίστηκε η ψυχολογία ως χωριστή επιστήμη σε ένα συγκεκριμένο χωροχρόνο και πως οι ψυχολόγοι κατόρθωσαν να ορίσουν τον επαγγελματικό τους ρόλο ως ειδικοί στις ζωές των άλλων και των κοινωνικών σχέσεων, βάσει μιας λανθασμένης άποψης του τι είναι οι άνθρωποι και τι θα μπορούσαν να είναι. Το επόμενο κεφάλαιο αναλύει τις επιστημολογικές αξίες και τις μεθοδολογικές προκείμενες που εμπνέονται από τον ατομοκεντρισμό, ως κυρίαρχη ιδέα της ψυχολογικής εμπειρικής έρευνας, αποκρυστάλλωση της ιδεολογίας της καπιταλιστικής κοινωνίας. Το τρίτο κεφάλαιο καταπιάνεται με τις εφαρμογές της ψυχολογικής γνώσης στο πεδίο της εργασίας και της οικογένειας, αναδεικνύοντας ότι αποσκοπεί στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην αποτελεσματικότητα και εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Στο τέταρτο κεφάλαιο, παρουσιάζεται πως η ψυχολογία παθολογικοποιεί τη σύγκρουση, την αντίσταση, τη συλλογική δράση και τα κινήματα, εμμένοντας σε μια προοπτική λογικής, ισορροπίας και κανονικότητας. Στη συνέχεια, το βιβλίο εστιάζει στο πως κατασκευάζεται η κοινωνική δυσφορία από τις βιολογικές εξηγήσεις της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας, και από τα υλικά και πολιτικά συμφέροντα της φαρμακοβιομηχανίας και του ‘ψυ-συμπλέγματος’. Τα επόμενα δυο κεφάλαια αποδομούν τις πιο ‘εναλλακτικές’, έκκεντρες απόψεις της σύγχρονης ψυχολογίας, για να δείξουν πως είναι εξίσου επικίνδυνες, αφού δεν μπορούν να φέρουν την αλλαγή μέσα από την ίδια την ψυχολογία. Το κεφάλαιο οχτώ προσφέρει μια σύντομη αλλά πλήρη ανασκόπηση των επαναστάσεων στην κοινωνία που ανάγκασαν τους ψυχολόγους να αναστοχαστούν ή να αλλάξουν τις πρακτικές τους, αλλά και επαναστατικών ρωγμών στην ψυχολογία που επιζούν μέχρι σήμερα. Τέλος, στο κεφάλαιο εννέα παρουσιάζονται οι προκλήσεις που θέτουν οι πολιτικοί αγώνες στο τι είναι ‘κοινή λογική’ και ‘κανονικό’, αλλά και τους τρόπους που έχει η ψυχολογία να καπελώνει τους ριζοσπαστικούς αγώνες με την ‘κοινή λογική’ της. Χρειάζεται λοιπόν ο μετασχηματισμός της ψυχολογίας σε κάτι διαφορετικό.
Τα 3 τελευταία κεφάλαια παρέχουν τους πόρους που προσβλέπουν στο μετασχηματισμό αυτό της ψυχολογίας. Στο κεφάλαιο 10, παρουσιάζονται οι υπάρχοντες αγώνες και οι πρακτικές παγκόσμια που αντιτίθενται στις κυρίαρχες πρακτικές της ψυχολογίας, που αμφισβητούν τις ‘κανονικοποιήσεις’, τις ‘φυσικοποιήσεις’ και τους αναγωγισμούς των ψυχολόγων ως εξουσιαστικές ιδεολογικές πρακτικές: αγώνες που αφορούν την αναπηρία, τον ορισμό της ψυχικής υγείας/ασθένειας, τις διαγνώσεις, κ.α. Στο επόμενο κεφάλαιο, εκτίθεται από το συγγραφέα ένα σύνολο μεταβατικών αιτημάτων, σαν ένα οδικός χάρτης για το μετασχηματισμό των πρακτικών της ψυχολογίας. Το τελευταίο κεφάλαιο, το πιο χρήσιμο για τους φοιτητές και τους εκπαιδευόμενους, προσφέρει ακόμα περισσότερες προτάσεις για μελέτη, βιβλία, περιοδικά και ιστοσελίδες που έχει ξεδιαλέξει ο συγγραφέας για μια κριτική προοπτική των ακαδημαϊκών πεδίων της ψυχολογίας.
Για την παρουσίαση της πλούσιας αυτής επισκόπησης, βοηθητική είναι η δομή της σελίδας, όπου στο κυρίως κείμενο αρθρώνεται η επιχειρηματολογία, διαρθρωμένη σε συνοπτικές ενότητες οι οποίες εξειδικεύουν το θέμα του κεφαλαίου, ενώ οι υποσημειώσεις κάθε σελίδας προσφέρουν πλούσιες παραπομπές (ενδεχομένως δυσεύρετες για το ελληνικό κοινό), για περισσότερη εμβάθυνση στην θεωρία. Σε όλο το βιβλίο η έκφραση είναι πυκνή και ακαδημαϊκή, αλλά το κείμενο είναι προσιτό, κάτι που οφείλεται βέβαια (και) στη μετάφραση και τη γλωσσική επιμέλεια. Ο εκδοτικός οίκος έχει κάνει καλαίσθητες αλλά λιτές επιλογές, τόσο στη στοιχειοθέτηση και στο εξώφυλλο. Συνολικά λοιπόν η έκδοση αυτή έρχεται να προσφέρει μια σύγχρονη θεωρητική εισαγωγή και ένα κατάλογο πόρων για την χειραφέτηση στην ψυχολογία.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Επανάσταση στην Ψυχολογία· Από την Αλλοτρίωση στη Χειραφέτηση Συγγραφέας: Ian Parker Εκδόσεις Oposito Έτος έκδοσης: 2017 Αρ. σελίδων: 336 Τιμή: 23.32 Πηγή: (http://psychografimata.com/%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%b2%ce%b9%ce%b2%ce%bb%ce%af%ce%bf-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b5%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%83%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%88%cf%85%cf%87/)
Ακολουθώντας κάποιες σύγχρονες εξελίξεις στη θεωρία της οικογενειακής/συστημικής/μετανεωτερικής ψυχοθεραπείας, παρατηρώ ότι η συζήτηση για τις επιδράσεις της εξουσίας/δύναμης/ισχύος (power) έχει (επαν)έλθει στο προσκήνιο (πχ εδώ). Προσπαθώ να γράψω ένα άρθρο για αυτές τις εξελίξεις, ωστόσο έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον πιστεύω (για τους ‘ρέκτες’ συστημικούς συναδέλφους ίσως) να ανατρέξω σε κάποιες πηγές από την ιστορία της συστημικής, για να δούμε μια θεμελιώδη διαφωνία ανάμεσα στον Gregory Bateson και τον Jay Haley, όπως και το λόγο του ίδιου του Bateson για την εξουσία.
Το ερώτημα της εξουσίας διατρέχει θεωρώ τη συστημική επιστημολογία, οντολογία και ηθική, αλλά για να δούμε όμως το αντικείμενο της διαφωνίας, ας παραμερίσουμε τους ορισμούς και τα μεταφραστικά, ας το δούμε με κάποια (ακραία και μη) παραδείγματα/ερωτήματα:
Τι λένε όμως οι μεγάλοι άνδρες της συστημικής για το θέμα αυτό; Ο Jay Haley σε μια συνέντευξή του ισχυρίζεται:
“Στον Bateson δεν άρεσε η εξουσία/δύναμη. Δεν του άρεσε καν η λέξη…. Θα έπαιρνε κάτι που είπα και θα το έκανε θέμα εξουσίας, ενώ καθόλου δεν το έννούσα έτσι. Ήταν υπερευαίσθητος στο ζήτημα αυτό [Θα συγκρουόταν] με τον οποιονδήποτε που θα έλεγε: “θα αλλάξω αυτό το άτομο”. Αν έλεγαν “θα προσφέρω στο άτομο μερικές ιδέες, και αν αλλάξει, αυτό είναι δικό του θέμα”, τότε ο Gregory δεν είχε πρόβλημα μαζί του… Κάθε επιρροή πέρα από το ατομικό του εύρος είναι επονείδιστη για εκείνον. Κάθε άμεσος χειρισμός ήταν επίσης εκτός κουβέντας” (μετάφραση από το Heims, 1991, αναφέρεται σε συνεντεύξεις του Haley που αναδημοσιεύονται στο βιβλίο του The Power Tactics of Jesus Christ, 1969).
Και πιο συγκεκριμένα επισημαίνει:
“Το ζήτημα της εξουσίας/δύναμης ήταν πάντα ένα πρόβλημα εντός του πρότζεκτ που δουλεύαμε. Εμένα μου φαινόταν ότι το πόση εξουσία/δύναμη ένα πρόσωπο θα επέτρεπε σε ένα άλλο να του ασκεί είναι κεντρικό θέμα στην ανθρώπινη ζωή. Ήταν επίσης ένα ιδιαίτερο θέμα στο ειδικό πεδίο των ερευνών μας – την ύπνωση, τη θεραπεία και τις διεργασίες εντός των οικογενειών, συγκεκριμένα των οικογενειών των τρελών. Υπήρχε ελάχιστη ή καθόλου έρευνα για την εξουσία και τον έλεγχο εκείνη τη χρονική στιγμή, και στην πραγματικότητα φαινόταν να υπάρχει μια αποφυγή του ζητήματος. Το ηθικό ζήτημα του αν κάποιος θα έπρεπε ή θα έπρεπε να μην παλεύει για εξουσία φαινόταν να εισάγεται στη μελέτη του φαινομένου (αναφέρεται στο Heims, 1991, πηγή από Sluzki & Ransom, 1976, σελ. 78).
Σε ένα φανταστικό διάλογο, ο Gregory Bateson, θα απαντούσε:
“Ο Haley ολισθαίνει επί πολύ πραγματικών επιστημολογικών διαφορών μεταξύ μας. Όπως εγώ το έβλεπα, πίστευε στην εγκυρότητα της μεταφοράς της ‘εξουσίας’ στις ανθρώπινες σχέσεις. Εγώ πίστευα τότε – και σήμερα το πιστεύω ακόμα πιο ισχυρά – ότι ο μύθος της εξουσίας πάντα διαφθείρει γιατί προτείνει πάντα μια ψευδή (αν και συμβατική) επιστημολογία. Πιστεύω ότι όλες αυτές οι μεταφορές που προέρχονται από το pleroma και εφαρμόζονται στα creatura είναι αντι-ευριστικές. Στρέφονται στη λάθος κατεύθυνση, και η κατεύθυνση δεν είναι λιγότερο λάθος ή λιγότερο κοινωνικά παθογόνος επειδή η σχετική μυθολογία εν μέρει επικυρώνει τον εαυτό της ανάμεσα σε εκείνους που την πιστεύουν και δρούν επ’ αυτής” (αναφέρεται στο Heims, 1991, πηγή από Sluzki & Ransom, 1976, σελ. 106).
Μεταφράζοντας από την ελεύθερα διαθέσιμη έκδοση στα αγγλικά του σημαντικού βιβλίου του Bateson (Steps to an Ecology of Mind), μέχρι να έρθει στα χέρια μου η ελληνική έκδοση, θα προσπαθήσω να παραθέσω το επιστημολογικό υπόβαθρο μιας τέτοιας άποψης. “Θεωρώ ότι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα – αν και ακόμα ημιτελής – επιστημονική ανακάλυψη του 20ου αιώνα είναι η ανακάλυψη της φύσης του νου (nature of mind). Ας περιγράψω ορισμένες από τις ιδέες που έχουν συμβάλει σε αυτή την ανακάλυψη. Ο Immanuel Kant, στην Κριτική της Κριτικής Δύναμης, δηλώνει ότι η πρωταρχική δράση της αισθητικής κρίσης είναι η επιλογή ενός γεγονότος. Με μια έννοια, δεν υπάρχουν γεγονότα στη φύση. Αν προτιμάτε, υπάρχει ένας άπειρος αριθμός δυνητικών γεγονότων στη φύση, εκ των οποίων η κρίση επιλέγει ορισμένα τα οποία γίνονται πραγματικά γεγονότα από αυτή την πράξη [της επιλογής τους]. Τώρα, παραθέστε δίπλα σε αυτή την ιδέα του Κάντ την ενόραση του Jung στο έργο Seven Sermons to the Dead (Εφτά Κηρύγματα στους Νεκρούς), ένα παράξενο έγγραφο στο οποίο σημειώνει ότι υπάρχουν δυο κόσμοι εξήγησης, ή κόσμοι κατανόησης, το pleroma και το creatura. Στο pleroma υπάρχουν μόνο δυνάμεις και επιδράσεις. Στο creatura υπάρχει η διαφορά. Με άλλα λόγια, το pleroma είναι ο κόσμος των σκληρών επιστημών, ενώ το creatura είναι ο κόσμος της επικοινωνίας και της οργάνωσης. Μια διαφορά δεν μπορεί να γίνει τοπική. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο χρώμα αυτού το γραφείου και αυτού του τετραδίου. Αλλά αυτή η διαφορά δεν είναι στο τετράδιο, δεν είναι στο γραφείο, και δεν μπορώ να τη χώσω ανάμεσά τους. Η διαφορά δεν είναι στο χώρο μεταξύ τους. Με μια λέξη, η διαφορά είναι μια ιδέα. Ο κόσμος του creatura είναι αυτός ο κόσμος εξήγησης όπου οι επιδράσεις επέρχονται από ιδέες, ουσιαστικά από διαφορές. Αν τώρα φέρουμε δίπλα την ενόραση του Κάντ με του Γιούνγκ, δημιουργούμε μια φιλοσοφία που βεβαιώνει ότι υπάρχει ένας απεριόριστος αριθμός διαφορών σε αυτό το κομμάτι κιμωλίας αλλά ότι μόνο λίγες από αυτές τις διαφορές κάνουν μια διαφορά. Αυτή είναι η επιστημολογική βάση για τη θεωρία της πληροφορίας. Η μονάδα της πληροφορίας είναι η διαφορά. Στην πραγματικότητα, η μονάδα της ψυχολογικής εστίας εισόδου είναι η διαφορά” (σελ 486-487, από διάλεξη του G.B. στο Second Conference on Mental Health in Asia and the Pacific, 1969, στο East-West Center, Hawaii).
Με αυτή την επιστημολογική διάκριση μεταξύ pleroma & creatura, που θεμελιώνει στη σκέψη του Jung τις διαφορές που παράγονται, ο Bateson μιλάει πιο συγκεκριμένα για την εξουσία πιο κάτω:
“Λένε ότι η εξουσία διαφθείρει. Αλλά αυτό, υποψιάζομαι, είναι α-νοησίες. Αυτό που είναι αλήθεια είναι ότι η ιδέα της εξουσίας διαφθείρει. Η εξουσία διαφθείρει πιο γρήγορα εκείνουν που την πιστεύουν, και εκείνοι είναι αυτοί που θα την θέλουν περισσότερο. Προφανώς το δημοκρατικό μας σύστημα τείνει να αποδίδει εξουσία σε εκείνους που πεινούν για αυτή και να δίνει κάθε ευκαιρία σε όποιους δεν θέλουν την εξουσία να αποφύγουν να την αποκτήσουν. Όχι και πολύ ικανοποιητική διευθέτηση αν η εξουσία διαφθείρει εκείνους που πιστεύουν σε αυτή και τη θέλουν. Ίσως δεν υπάρχει κάτι όπως η μονομερής εξουσία. Στο κάτω-κάτω, ο άνδρας “στην εξουσία” εξαρτάται συνεχώς από τη λήψη πληροφοριών απ’ έξω. Απαντά σε αυτή την πληροφορία τόσο όσο “προκαλεί” τα πράγματα να συμβούν. Δεν θα ήταν δυνατό για τον Goebbels να ελέγχει τη δημόσια γνώμη της Γερμανίας επειδή για να το πετύχει θα έπρεπε να έχει κατασκόπους ή ανταποκριτές ή δημοσκοπήσεις κοινής γνώμης που να του λένε τι σκέφτονται οι Γερμανοί. Είναι μια δια-δραση, και όχι μια γραμμική κατάσταση. Αλλά ο μύθος της εξουσίας είναι, φυσικά, ένας πολύ ισχυρός μύθος και ίσως οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτό τον κόσμο τον πιστεύουν λίγο-πολύ. Είναι ένας μύθος που, αν όλοι τον πιστεύουν, αυτο-επικυρώνεται σε μια τέτοια έκταση. Αλλά είναι πάντως επιστημολογική τρέλα και οδηγεί αναπόφευκτα σε διάφορες καταστροφές. ” (σελ.491).
Ως κλείσιμο, έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ο Heims αναφέρει τα εξής για τον Bateson: ‘Την περίοδο των συνεδρίων Macy (1941-1960) ο Bateson για πρώτη φορά ήταν σε μια μισο-ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία. Όπως και ο Norbert Wiener, ο Gregory Bateson μετά τον Β’Π.Π. είχε τύψεις αναλογιζόμενος τις δραστηριότητές του στον πόλεμο. Ο βιογράφος του, David Lipset, αναφέρει την “αποστροφή του Bateson που είχε συμμετάσχει στους ωμούς χειρισμούς της εφαρμοσμένης ανθρωπολογίας σε καιρό πολέμου” και προτείνει ότι η κατάθλιψή του μετά την εργασία του στο Office of Strategic Services in the Far East (πρόδρομη υπηρεσία της CIA) συντέλεσε στην παρόρμησή του να μελετήσει τη ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεύτριά του, η Elizabeth Hellersberg, είχε Γιουγκιανό προσανατολισμό και έγινε προσωπική του φίλη, αναφέρει ο Heims (σελ. 147).
Βιβλιογραφία:
Bateson, G. (1972). Steps to an Ecology of Mind. New Jersey: Jason Aronson Inc.
Heims, S.J. (1991). The Cybernetics Group. Cambridge, MA.: MIT Press.
Lipset, D. (1982). Gregory Bateson, the legacy of a scientist. Beacon Press.
Sluzki, C.E. & Ransom, D.C. (1976). Double Bind: The Foundation of the Communicational Approach to the Family. Grune & Stratton.
Στις 8-9/12 διοργανώνουμε στο Εργαστήριο Ποιοτικής Έρευνας στην Ψυχολογία και την Ψυχική Υγεία μια Διεθνή Διημερίδα με ομιλίες και εργαστήρια για την ποιοτική μεθοδολογία.
Θα μιλήσουν ο Jonathan Smith για την Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση, ο Brett Smith για την Αφηγηματική Ανάλυση
και η Ευγενία Γεωργάκα για την Ανάλυση Λόγου.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε στο ακόλουθο σύνδεσμο, όπου περιέχεται η πρόσκληση και ένα λεπτομερές πρόγραμμα, καθός και πληροφορίες επικοινωνίας.
Σε συνέχεια της προηγούμενης χρονιάς, θα διδάξω ως επιμορφωτής μια σειρά Μετεκπαιδευτικών Σεμιναρίων Ποιοτικής Έρευνας για το Εργαστήριο Ποιοτικής Έρευνας στην Ψυχολογία και την Ψυχική Υγεία, του οποίου είμαι Επιστημονικός Συνεργάτης. Θα αφορούν το σχεδιασμό και την οργάνωση μιας ποιοτικής έρευνας, τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης, της ερμηνευτικής φαινομενολογικής ανάλυσης και της ανάλυσης λόγου. Παραθέτω την ανακοίνωση με τις λεπτομέρειες, ενώ μπορείτε να βρείτε τη δήλωση συμμετοχής εδώ.
Επιστημονικά Υπεύθυνη:
Δρ. Φιλία Ίσαρη: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Τομέας Ψυχολογίας, Ε.Κ.Π.Α. Υπεύθυνη Εργαστηρίου Ποιοτικής Έρευνας στην Ψυχολογία & την Ψυχική Υγεία.
Επιμορφωτής:
Δρ. Γεώργιος Κεσίσογλου: Ψυχολόγος, Μεταδιδακτορικός Συνεργάτης του Εργαστηρίου Ποιοτικής Έρευνας στην Ψυχολογία & την Ψυχική Υγεία, Τομέας Ψυχολογίας, Φ.Π.Ψ., Ε.Κ.Π.Α.
Εισαγωγικά:
Η ποιοτική μεθοδολογία κερδίζει συνεχώς έδαφος στο ακαδημαϊκό ερευνητικό πεδίο στην ψυχολογία, την εκπαίδευση και τις κοινωνικές επιστήμες. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι λείπει η επαρκής και συνεκτική γνώση της εφαρμογής της ποιοτικής μεθοδολογίας σε συγκεκριμένα ερευνητικά πεδία από τα προγράμματα σπουδών των συναφών κλάδων.
Η σειρά των προτεινόμενων ενοτήτων στα μετεκπαιδευτικά σεμινάρια Ποιοτικής Μεθοδολογίας Έρευνας στην Ψυχολογία, την Εκπαίδευση & τις Κοινωνικές Επιστήμες αποτελεί μια πλήρη επισκόπηση του πεδίου αυτού. Εστιάζει στη φιλοσοφική θεμελίωση του ποιοτικού παραδείγματος, στις βασικές διαφορές μεταξύ ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας, στα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς των ποιοτικών ερευνών, στις μεθόδους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, τα κριτήρια ποιότητας και ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας της ποιοτικής έρευνας. Θα υπάρχουν πρακτικές εφαρμογές των μεθόδων της Θεματικής Ανάλυσης, της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης και της Ανάλυσης Λόγου χρησιμοποιώντας πραγματικά ερευνητικά δεδομένα.
Στόχοι του Επιμορφωτικού Σεμιναρίου:
Το Επιμορφωτικό Σεμινάριο σκοπεύει να εξοικειώσει τους συμμετέχοντες με τη χρήση, τη θεωρία, την παραγωγή και την ανάλυση ποιοτικών δεδομένων για ερευνητικούς σκοπούς, σύμφωνα με τις μεθόδους της Θεματικής Ανάλυσης, της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης και της Ανάλυσης Λόγου.
Οργάνωση:
Το σεμινάριο ξεκινά με την Ενότητα 1, προσφέροντας μια γενική εισαγωγή (4 συναντήσεις, 16 ώρες), συνεχίζεται με την Ενότητα 2 (3 συναντήσεις, 12 ώρες), την Ενότητα 3 (3 συναντήσεις, 12 ώρες), και ολοκληρώνεται με την Ενότητα 4 (3 συναντήσεις, 12 ώρες) για την εξειδίκευση σε επιμέρους μεθόδους ποιοτικής ανάλυσης. Οι συμμετέχοντες που ενδιαφέρονται για την ποιοτική έρευνα ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν από την ενότητα 1 και να αποφασίσουν στη συνέχεια αν θέλουν να συμμετέχουν σε όλες τις ενότητες ή σε κάποιες από αυτές. Ωστόσο, μπορούν να ξεκινήσουν και από την ενότητα 2, 3 ή 4, αν έχουν γνώση των προηγούμενων ενοτήτων.
Περιεχόμενο του Σεμιναρίου:
Ενότητα 1: Σχεδιασμός και Διεξαγωγή μιας Ποιοτικής Έρευνας (16 ώρες – 4 συναντήσεις)
Επιστημολογία, Οντολογία και Θεωρία της Ποιοτικής Έρευνας
Διαφορές Ποιοτικής – Ποσοτικής Μεθοδολογίας
Ερευνητικά Ερωτήματα στην Ποιοτική Έρευνα
Ηθική και Δεοντολογία της Ποιοτικής Έρευνας
Κριτήρια Αξιολόγησης Ποιοτικής Έρευνας
Αναστοχασμός & Ερευνητική Υποκειμενικότητα
Λογισμικό στην Ποιοτική Έρευνα
Μέθοδοι Παραγωγής Δεδομένων (Πρακτική άσκηση στη διεξαγωγή μιας συνέντευξης – Focus Group)
Μέθοδοι Κωδικοποίησης & Ανάλυσης Δεδομένων
Ενότητα 2: Η μέθοδος της Θεματικής Ανάλυσης (12 ώρες – 3 συναντήσεις)
Η επιστημολογική προοπτική της Θεματικής Ανάλυσης
Διαμόρφωση Ερευνητικών Ερωτημάτων & Οδηγού Συνέντευξης
Η κωδικοποίηση και ανάλυση των δεδομένων κατά τη Θεματική Ανάλυση
Συγγραφή ερευνητικών ευρημάτων κατά τη Θεματική Ανάλυση
Ενότητα 3: Η μέθοδος της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης (12 ώρες – 3 συναντήσεις)
Φαινομενολογική και Ερμηνευτική προοπτική στην ποιοτική έρευνα
Διαμόρφωση Ερευνητικών Ερωτημάτων & Οδηγού Συνέντευξης
Η κωδικοποίηση και ανάλυση των δεδομένων κατά την Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση
Συγγραφή ερευνητικών ευρημάτων κατά την Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση
Ενότητα 4: Η μέθοδος της Ανάλυσης Λόγου – Λογοψυχολογίας (12 ώρες – 3 συναντήσεις)
Κοινωνικός Κονστρουξιονισμός στην ποιοτική έρευνα
Αποδόμηση – Κριτική Προοπτική στην Ανάλυση Λόγου
Διαμόρφωση Ερευνητικών Ερωτημάτων & Οδηγού Συνέντευξης
Η κωδικοποίηση και ανάλυση των δεδομένων κατά την Ανάλυση Λόγου
Συγγραφή ερευνητικών ευρημάτων κατά την Ανάλυση Λόγου
Ανάλογα με το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων, θα ακολουθήσουν Θεματικές Ενότητες Εξειδίκευσης για τις μεθόδους: Συμμετοχική Εθνογραφία, Εμπειρικά Θεμελιωμένη Θεωρία, Αφηγηματική Ανάλυση, (Συμμετοχική) Έρευνα-Δράση.
Μέθοδοι Διδασκαλίας:
Για τη διδασκαλία του Επιμορφωτικού Σεμιναρίου θα χρησιμοποιηθούν:
Σύντομες εισηγήσεις – παρουσιάσεις των περιεχομένων του μαθήματος με την χρήση κατάλληλου λογισμικού, Η/Υ και projector
role-playing σε δεξιότητες των ποιοτικών μεθόδων (πχ συνέντευξη, focus-group)
πρακτική άσκηση στην κωδικοποίηση δεδομένων
αναρτήσεις των εισηγήσεων και των αναγνωσμάτων σε ηλεκτρονική πλατφόρμα (e-class)
(συν)εργασία σε ομάδες για την παραγωγή ποιοτικής εργασίας
διερευνητική μάθηση
συνεργασία με τους επιμορφωτές
Που Απευθύνεται:
Το σεμινάριο απευθύνεται σε Ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς της Α’/θμιας και Β’/θμιας εκπαίδευσης (διορισμένους ή αδιόριστους), Νηπιαγωγούς, Λογοπεδικούς, Κοινωνικούς Λειτουργούς, Κοινωνιολόγους, Κοινωνικούς Ανθρωπολόγους και φοιτητές των σχολών αυτών.
Στους συμμετέχοντες κάθε ενότητας θα δοθεί Βεβαίωση Παρακολούθησης Επιμορφωτικού Σεμιναρίου από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.).
Δήλωση Συμμετοχής:
Τη δήλωση συμμετοχής μπορείτε να τη βρείτε στη διεύθυνση: https://goo.gl/forms/6PIGxylOdtV7sfev2
Το Εργαστήριο επιβεβαιώνει τη λήψη της Αίτησης Συμμετοχής μέσω email και επικοινωνεί μαζί σας, μετά τη λήξη της προθεσμίας αποστολής δηλώσεων συμμετοχής, αποκλειστικά ηλεκτρονικά για την ενημέρωση.
Η κατάθεση της συμμετοχής σας για τις Ενότητες, σε τραπεζικό λογαριασμό του Πανεπιστημίου, γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες που θα δοθούν στο ενημερωτικό e-mail.
Διαδικαστικά:
Έναρξη σεμιναρίου: Δευτέρα 20 / 11 / 2017
Συνολική Διάρκεια: 52 ώρες, 13 συναντήσεις των 4 διδακτικών ωρών (διαδοχικά)
Ώρες συναντήσεων: Δευτέρα 16:00 – 20:00
Χώρος: αίθουσα της Φιλοσοφικής Σχολής, ΕΚΠΑ, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου.
Κόστος συμμετοχής:
4 ενότητες: €400
Ενότητα 1: €150.
Ενότητα 2: €100
Ενότητα 3: €100
Ενότητα 4: €100
Οι ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ πρέπει να σταλούν έως: 10/11/2017
Ελάχιστος αριθμός συμμετεχόντων για την υλοποίηση: 10 άτομα.
Επισημάνσεις:
Τα χρήματα της οικονομικής συμμετοχής δεν μπορούν να επιστραφούν σε περίπτωση μη παρακολούθησης του σεμιναρίου.
Δυνατότητα απουσιών: 10% επί του συνόλου των ωρών παρακολούθησης του σεμιναρίου.
Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να ελέγχουν τακτικά και οπωσδήποτε έως και την έναρξη του σεμιναρίου τις νεότερες ανακοινώσεις, για έκτακτες εξελίξεις.
Σε κάθε επικοινωνία με το Εργαστήριο παρακαλείστε να αναφέρετε τον τίτλο του σεμιναρίου που ενδιαφέρεστε, ώστε να μπορείτε να εξυπηρετηθείτε άμεσα.
Ανεβάζω λοιπόν στη σελίδα με τα κείμενα μια τετρασέλιδη εισαγωγή στην ανάλυση λόγου στην ψυχολογία, η οποία είχε γραφτεί για ένα βιβλίο και ποτέ δεν μπήκε σε αυτό. Χρήσιμο για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Διαθέσιμη εδώ: Ανάλυση Λόγου
Γιώργος Κεσίσογλου | Κοινωνικός Ψυχολόγος (Ph.D) - Συστημικός Θεραπευτής